పౌర శాస్త్రం MCQ Quiz in తెలుగు - Objective Question with Answer for Polity - ముఫ్త్ [PDF] డౌన్‌లోడ్ కరెన్
Last updated on Jun 18, 2025
పొందండి పౌర శాస్త్రం సమాధానాలు మరియు వివరణాత్మక పరిష్కారాలతో బహుళ ఎంపిక ప్రశ్నలు (MCQ క్విజ్). వీటిని ఉచితంగా డౌన్‌లోడ్ చేసుకోండి పౌర శాస్త్రం MCQ క్విజ్ Pdf మరియు బ్యాంకింగ్, SSC, రైల్వే, UPSC, స్టేట్ PSC వంటి మీ రాబోయే పరీక్షల కోసం సిద్ధం చేయండి.
Latest Polity MCQ Objective Questions
పౌర శాస్త్రం Question 1:
లోక్పాల్ మరియు లోకాయుక్తాల చట్టం ఎప్పుడు ఆమోదించబడింది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : డిసెంబర్ 17, 2013
Polity Question 1 Detailed Solution
సరైన సమాధానం డిసెంబర్ 17, 2013.
Key Points
- 2013 లోక్పాల్ మరియు లోకాయుక్తాల చట్టం డిసెంబర్ 17, 2013న భారత పార్లమెంట్ ఆమోదించింది.
- ఈ చట్టం జనవరి 16, 2014న అమలులోకి వచ్చింది.
- ప్రభుత్వ అధికారులపై అవినీతి ఆరోపణలను పరిష్కరించడానికి లోక్పాల్ (కేంద్ర) మరియు లోకాయుక్తాలు (రాష్ట్ర) ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.
- పాలనలో జవాబ್ದారి మరియు పారదర్శకతను పెంచడానికి కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర స్థాయిలలో అవినీతి నిరోధక సంస్థను ఏర్పాటు చేయాలని ఈ చట్టం ఆదేశిస్తుంది.
- కేంద్ర స్థాయిలోని లోక్పాల్ ప్రధానమంత్రి మరియు పార్లమెంట్ సభ్యులతో సహా ప్రజా పనితీరుదారులకు సంబంధించిన అవినీతి కేసులను విచారించవచ్చు.
Additional Information
- లోక్పాల్ (కేంద్ర అవినీతి నిరోధక ఓంబుడ్స్‌మన్)
- లోక్పాల్ అనేది కేంద్ర స్థాయిలో ప్రజా పనితీరుదారులపై అవినీతి ఫిర్యాదులను విచారిస్తుంది.
- ఇది మంత్రులు, నోకర్లు మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వ పరిధిలోని ఇతర అధికారులకు సంబంధించిన కేసులను విచారించే అధికారాన్ని కలిగి ఉంది.
- ఉన్నత స్థాయి అధికారులు అవినీతి నిరోధక చట్టాలకు అతీతంగా ఉండకూడదనే ఉద్దేశ్యంతో ఈ కార్యాలయం ఉంది.
- లోకాయుక్త (రాష్ట్ర అవినీతి నిరోధక ఓంబుడ్స్‌మన్)
- లోక్‌పాల్‌కు సమానంగా, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలలోని అవినీతిని పరిష్కరించడానికి రాష్ట్ర స్థాయిలో లోకాయుక్తాలను నియమిస్తారు.
- రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు లోకాయుక్తలను నియమించడానికి ప్రోత్సహించబడతాయి కానీ చట్టం ప్రకారం అవసరం లేదు.
- ప్రతి రాష్ట్ర లోకాయుక్త రాష్ట్ర స్థాయి అధికారులకు సంబంధించిన అవినీతికి సంబంధించిన ఫిర్యాదులు మరియు వాదనలను పరిష్కరించడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది.
పౌర శాస్త్రం Question 2:
_______ అనేది క్యాబినెట్ మరియు గవర్నర్ ల మధ్య కమ్యూనికేషన్ యొక్క ఏకైక అనుసంధానం?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : ముఖ్యమంత్రి
Polity Question 2 Detailed Solution
సరైన సమాధానం ముఖ్యమంత్రి.
Key Points
- రాష్ట్ర వ్యవహారాల నిర్వహణకు సంబంధించి మంత్రిమండలి నిర్ణయాలన్నింటినీ ముఖ్యమంత్రి గవర్నర్ కు తెలియజేస్తారు.
- చట్టం ప్రతిపాదనలను ముఖ్యమంత్రి గవర్నర్ కు తెలియజేస్తారు.
- జాతీయ అభివృద్ధి మండలి సమావేశాల్లో ముఖ్యమంత్రి పాల్గొంటారు.
- కానీ అది ముఖ్యమంత్రి రాజ్యాంగ కర్తవ్యం కాదని, జాతీయ అభివృద్ధి మండలి చట్టబద్ధమైన సంస్థ అని పేర్కొన్నారు.
- ఒక మంత్రి ఏ నిర్ణయం తీసుకున్నారో, ఏ విషయాన్ని గవర్నర్ కోరినట్లుగా మండలి పరిగణనలోకి తీసుకోలేదో ముఖ్యమంత్రి మంత్రిమండలి పరిశీలనకు సమర్పిస్తారు.
Additional Information
- ఆర్టికల్ 167 (రాజ్యాంగ విధులు)
- గవర్నరుకు సమాచారం అందించడం వంటి వాటికి సంబంధించి ముఖ్యమంత్రి యొక్క విధులు, ఇది ప్రతి రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి యొక్క విధి.
- రాష్ట్ర వ్యవహారాల నిర్వహణకు సంబంధించిన మంత్రిమండలి నిర్ణయాలను, శాసనాల ప్రతిపాదనలను రాష్ట్ర గవర్నరుకు తెలియజేయడం;
- రాష్ట్ర వ్యవహారాల నిర్వహణకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని, గవర్నర్ కోరిన విధంగా శాసనాల ప్రతిపాదనలను అందించడం; మరియు
- ఒకవేళ గవర్నరు కోరినట్లయితే, ఒక మంత్రి ఒక నిర్ణయం తీసుకున్నప్పటికీ, మండలి పరిగణనలోకి తీసుకోని ఏదైనా అంశాన్ని మంత్రిమండలి పరిశీలనకు సమర్పించాలి.
- ముఖ్యమంత్రి విధులు
- శాసన సభ నాయకుడు: రాష్ట్ర అంతర్గత విధానాలను నిర్ణయించే విషయంలో ముఖ్యమంత్రి నిర్ణయమే ఫైనల్. రాష్ట్ర మంత్రిమండలి చేసే పనులకు శాసనసభకు ఆయన బాధ్యత వహిస్తారు. అసెంబ్లీలో చర్చ సందర్భంగా ఓ మంత్రికి ఏదైనా ఇబ్బంది ఎదురైతే ఆయన ఆదుకుంటారు. ముఖ్యమైన బిల్లులు ఆమోదం పొందేలా చేయాల్సిన బాధ్యత ఆయనదే. ప్రజలతో సత్సంబంధాలు కొనసాగించాలని, రాష్ట్ర స్థితిగతులను మెరుగుపరిచేందుకు కృషి చేయాలన్నారు.
- గవర్నర్ ముఖ్య సలహాదారు: గవర్నర్ తన విధులు నిర్వర్తించడానికి వీలుగా ముఖ్యమంత్రి సలహా ఇస్తారు. గవర్నర్, మంత్రిమండలి మధ్య కమ్యూనికేషన్ కు ముఖ్యమంత్రి వారధిగా వ్యవహరిస్తారు. ముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు శాసనసభను సమావేశపరచడం, వాయిదా వేయడం, రద్దు చేయడం వంటి విషయాల్లో గవర్నర్ తన విధులు నిర్వర్తిస్తారు.
- మంత్రిమండలి నాయకుడు: రాజ్యాంగం ముఖ్యమంత్రిని మంత్రుల నాయకుడిగా చేయడం ద్వారా ఆయనకు ఆధిక్యతను ఇస్తుంది, అందువల్ల మంత్రుల మధ్య ఐక్యతను కాపాడటం ఆయన బాధ్యత. మంత్రులందరి పనితీరును పర్యవేక్షించడంతో పాటు మంత్రిమండలి సమావేశాలను పర్యవేక్షిస్తున్నారు.
Important Points
- అడ్వొకేట్ జనరల్: అడ్వొకేట్ జనరల్ ను గవర్నర్ నియమించి రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి ప్రధాన న్యాయ సలహాదారుగా వ్యవహరిస్తారు. అతను /ఆమె వివిధ చట్టపరమైన విషయాలలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు మరియు రాష్ట్ర పరిపాలనకు సంబంధించిన విషయాలపై న్యాయ సలహా ఇస్తారు.
- ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్: భారత రాష్ట్రపతిచే నియమించబడే ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ రాష్ట్రంలో స్వేచ్ఛాయుత మరియు నిష్పాక్షిక ఎన్నికలను నిర్వహించడానికి బాధ్యత వహిస్తాడు. ఎన్నికల ప్రక్రియ నిష్పక్షపాతంగా, పారదర్శకంగా జరిగేలా చూడటంతో పాటు ఎన్నికల ప్రక్రియలో అవకతవకలు జరగకుండా అవసరమైన చర్యలు తీసుకుంటారు.
- రాష్ట్ర పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ చైర్మన్: వివిధ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల నియామక పరీక్షల నిర్వహణకు రాష్ట్ర పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ చైర్మన్ బాధ్యత వహిస్తారు. రిక్రూట్ మెంట్ ప్రక్రియ నిష్పక్షపాతంగా, పారదర్శకంగా జరిగేలా చూసుకుని ఉద్యోగానికి తగిన అభ్యర్థులను ఎంపిక చేస్తారు.
పౌర శాస్త్రం Question 3:
కింది ఎంపికలను కాలక్రమానుసారంగా అమర్చండి:
- మినర్వా మిల్స్ కేసు
- 44వ సవరణ చట్టం
- కేశవానంద భారతి కేసు
- ప్రవేశిక యొక్క సవరణ
దిగువ ఇచ్చిన కోడ్ని ఉపయోగించి సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి:
Answer (Detailed Solution Below)
Option 4 : 3-4-2-1
Polity Question 3 Detailed Solution
సరైన సమాధానం 3421.
ప్రధానాంశాలు
| 1978 | 44వ సవరణ చట్టం: ఆస్తిపై హక్కు చట్టబద్ధమైన హక్కుగా చేయబడింది |
| 1980 | మినర్వా మిల్స్ కేసు సుప్రీంకోర్టు 'భారత రాజ్యాంగం ప్రాథమిక హక్కులు మరియు ఆదేశిక సూత్రాల మధ్య సమతుల్యతపై స్థాపించబడింది. |
| 1976 |
ప్రవేశికకు సవరణ: 42వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం.- సామ్యవాద, లౌకిక, మరియు సమగ్రత. (ట్రిక్-SSI) S-లౌకిక S-సార్వభౌమాధికారం I-సమగ్రత |
| 1973 | కేశవానంద భారతి కేసు: రాజ్యాంగంలోని 'ప్రాథమిక నిర్మాణాన్ని' మార్చడానికి ప్రకరణ 368 ప్రకారం పార్లమెంటు రాజ్యాంగ అధికారం అనుమతించదని సుప్రీంకోర్టు తీర్పు చెప్పింది. |
ముఖ్యమైన పాయింట్లు
42వ సవరణను ‘చిన్న రాజ్యాంగం’ అని పిలుస్తారు.
- 42వ CAA ద్వారా రాజ్యాంగంలో చేసిన మార్పులు:
| ప్రవేశిక | 'సామ్యవాద', 'లౌకిక' మరియు 'సమగ్రత' అనే పదాలు జోడించబడ్డాయి |
| 7వ షెడ్యూల్ |
రాష్ట్ర జాబితా నుండి ఐదు విషయాలు ఉమ్మడి జాబితాకు బదిలీ చేయబడ్డాయి:
|
అదనపు సమాచారం
| ప్రకరణ 51A |
పౌరులకు 10 ప్రాథమిక విధులు జోడించబడ్డాయి. (1976లో ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసిన స్వరణ్ సింగ్ కమిటీ సిఫార్సుల మేరకు పౌరుల ప్రాథమిక విధులు జోడించబడ్డాయి) గమనిక-11వ FD 86వ CAA 2002 ద్వారా జోడించబడింది- 6-14 సంవత్సరాల వయస్సు వారికి విద్యాహక్కు |
| పార్లమెంట్ |
|
| HC యొక్క న్యాయ అధికారాలు | హైకోర్టుల న్యాయ సమీక్ష అధికారాన్ని తగ్గించింది |
| ప్రకరణలు 323ఎ మరియు 323బి, భాగం XIV-ఎ |
భాగం XIV-ఎ 'పరిపాలనా విషయాలతో వ్యవహరించే ట్రిబ్యునళ్లు' మరియు 'ఇతర విషయాల కోసం ట్రిబ్యునల్‌లు'గా జోడించబడింది |
| ఆదేశిక సూత్రాలు |
ఇప్పటికే ఉన్న ఆదేశిక సూత్రాల జాబితాకు నాలుగు కొత్త ఆదేశిక సూత్రాలు (డైరెక్టివ్ ప్రిన్సిపల్ ఆఫ్ స్టేట్ పాలసీ) జోడించబడ్డాయి:
|
పౌర శాస్త్రం Question 4:
భారతదేశంలో ఎన్ని గ్రామ పంచాయతీలు ఉన్నాయి?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 1 : 2,50,000
Polity Question 4 Detailed Solution
సరైన సమాధానం 2,50,000.
Key Points
- గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ప్రాథమిక స్థాయి పాలనగా పనిచేసే సుమారు 2,50,000 గ్రామ పంచాయతీలు భారతదేశంలో ఉన్నాయి.
- 73వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1992 ద్వారా రూపొందించబడిన పంచాయతీ రాజ్ వ్యవస్థ ద్వారా గ్రామ పంచాయతీలు పనిచేస్తాయి.
- అవి ప్రభుత్వ పథకాల అమలు, గ్రామీణ మౌలిక సదుపాయాల నిర్వహణ మరియు స్థానిక సమస్యలను పరిష్కరించడం వంటి బాధ్యతలను నిర్వహిస్తాయి.
- జనాభా పరిమాణం మరియు భౌగోళిక కారకాలను బట్టి ప్రతి గ్రామ పంచాయతీ సాధారణంగా ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ గ్రామాలను కలిగి ఉంటుంది.
- గ్రామ పంచాయతీకి సర్పంచ్ అధిపతిగా ఉంటాడు, గ్రామ సమాజ సభ్యులు ఆయనను ఎన్నుకుంటారు.
Additional Information
- పంచాయతీ రాజ్ వ్యవస్థ:
- పంచాయతీ రాజ్ వ్యవస్థ గ్రామ పంచాయతీలు (గ్రామ స్థాయి), పంచాయతీ సమితి (బ్లాక్ స్థాయి) మరియు జిల్లా పరిషత్ (జిల్లా స్థాయి) అనే మూడు-స్థాయి నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
- గ్రామీణ ప్రాంతాలను సాధికారత చేయడానికి మరియు నిర్ణయం తీసుకోవడంలో స్థానిక పాల్గొనడాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ఈ विकేంద్రీకృత పాలన నమూనాను ప్రవేశపెట్టారు.
- ఇది 73వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం నిబంధనల ద్వారా నియంత్రించబడుతుంది.
- 73వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1992:
- ఈ చట్టం పంచాయతీ రాజ్ సంస్థలకు (PRIs) రాజ్యాంగ హోదాను కల్పించింది.
- ఇది గ్రామ సభల ఏర్పాటు మరియు పంచాయతీలకు క్రమం తప్పకుండా ఎన్నికలు నిర్వహించాలని ఆదేశిస్తుంది.
- ఇందులో షెడ్యూల్డ్ కులాలకు, షెడ్యూల్డ్ తెగలకు మరియు మహిళలకు సీట్ల రిజర్వేషన్ నిబంధనలు కూడా ఉన్నాయి.
- గ్రామ సభ:
- గ్రామ సభ అనేది ఒక గ్రామం లేదా గ్రామాల సమూహంలోని అన్ని పెద్దవయస్కుల సభ్యుల (18 సంవత్సరాలు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ) సమావేశం.
- ఇది పాల్గొనే ప్రజాస్వామ్యం కోసం ఒక కీలకమైన సంస్థ మరియు పంచాయతీ రాజ్ వ్యవస్థకు ఆధారంగా పనిచేస్తుంది.
- గ్రామ సభ సమావేశాలు వార్షిక బడ్జెట్, అభివృద్ధి ప్రణాళికలు మరియు ఇతర పాలనకు సంబంధించిన విషయాలను చర్చించడానికి మరియు ఆమోదించడానికి నిర్వహించబడతాయి.
- సర్పంచ్ పాత్ర:
- సర్పంచ్ గ్రామ పంచాయతీ యొక్క ఎన్నికైన అధిపతి మరియు గ్రామస్తుల ప్రతినిధిగా పనిచేస్తాడు.
- గ్రామ సభ సమావేశాలను నిర్వహించడం, ప్రభుత్వ పథకాలను అమలు చేయడం మరియు ఫిర్యాదులను పరిష్కరించడం వంటి బాధ్యతలు ఆయన/ఆమెపై ఉంటాయి.
- సున్నితమైన పనితీరును నిర్ధారించడానికి సర్పంచ్‌కు పంచాయతీ సభ్యులు మరియు పరిపాలనా సిబ్బంది సహాయం చేస్తారు.
పౌర శాస్త్రం Question 5:
భారతదేశంలో, ప్రాథమిక హక్కుల యొక్క న్యాయపరమైన వివరణలను అధిగమించడానికి కింది రాజ్యాంగ సవరణలలో ఏది విస్తృతంగా అమలు చేయబడిందని విశ్వసించబడింది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 1 : 1వ సవరణ
Polity Question 5 Detailed Solution
సరైన సమాధానం 1వ సవరణ.
ప్రధానాంశాలు
- భారత రాజ్యాంగానికి మొదటి సవరణ 1951లో రూపొందించబడింది. ఇది నిజానికి ప్రాథమిక హక్కులకు సంబంధించిన కొన్ని న్యాయపరమైన వివరణలను అధిగమించేందుకు రూపొందించబడింది.
- ఈ సవరణకు దారితీసిన కీలక కేసుల్లో ఒకటి మద్రాస్ రాష్ట్రం మరియు శ్రీమతి. చంపకం దొరైరాజన్ (1951) కేసు , రాష్ట్ర-నిధుల విద్యలో కుల ఆధారిత రిజర్వేషన్లను అందించిన ప్రభుత్వ ఉత్తర్వును భారత సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేసింది. ఇది రాజ్యాంగంలోని అధికరణ 15లో పేర్కొన్న సమానత్వ హక్కును ఉల్లంఘించడమేనని కోర్టు పేర్కొంది.
- ప్రతిస్పందనగా, ప్రధాన మంత్రి జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ఆధ్వర్యంలోని ప్రభుత్వం మొదటి సవరణను ప్రవేశపెట్టింది, ఇది అధికరణ 15కి క్లాజ్ (4)ని జోడించింది.
- ఈ నిబంధనలో "ఈ అధికరణలో లేదా ఆర్టికల్ 29లోని క్లాజ్ (2)లో ఏదీ రాష్ట్రాన్ని సామాజికంగా మరియు విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతుల పౌరులు లేదా షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగల అభ్యున్నతి కోసం ప్రత్యేక ఏర్పాటు చేయకుండా నిరోధించదు."
- ఇది రాష్ట్ర నిధులతో కూడిన విద్య మరియు రాష్ట్ర ఉద్యోగాలలో రిజర్వేషన్ విధానాలను అనుమతించింది. మొదటి సవరణలోని ఇతర నిబంధనలు వాక్ స్వాతంత్ర్యం మరియు భావవ్యక్తీకరణ మరియు ఏదైనా వృత్తిని అభ్యసించే లేదా ఏదైనా వృత్తి, వ్యాపారం లేదా వ్యాపారాన్ని కొనసాగించే హక్కుపై సహేతుకమైన పరిమితులను విధించాయి.
- పేర్కొన్న ఇతర సవరణలు కూడా రాజ్యాంగంలో గణనీయమైన మార్పులను చేసినప్పటికీ, అవి ప్రాథమికంగా మొదటి సవరణ వలె ప్రాథమిక హక్కుల న్యాయపరమైన వివరణలను అధిగమించడానికి ఉద్దేశించబడలేదు . కాబట్టి సరైన సమాధానం ఎంపిక 1.
Top Polity MCQ Objective Questions
ప్రకరణ 32 భారత రాజ్యాంగంలోని ఏ భాగానికి చెందినది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 3 : భాగం III
Polity Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం భాగం III.
Key Points
- భారత రాజ్యాంగంలోని ప్రకరణ 32 న్యాయం కోసం సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించే హక్కును ఇస్తుంది.
- ప్రకరణ 32 ప్రకారం, పార్లమెంటు తన అధికార పరిధిలో ఉన్నట్లయితే, సుప్రీం కోర్టు అధికారాన్ని అమలు చేయడానికి ఏదైనా ఇతర కోర్టుకు కూడా అప్పగించవచ్చు.
- ప్రకరణ 32 ప్రాథమిక హక్కుల అమలు కోసం.
- ఈ ఆర్టికల్ క్రింద అందించబడిన రిట్ అధికార పరిధి యొక్క స్వభావం విచక్షణతో కూడినది.
- రాజ్యాంగంలోని ప్రకరణ 32 ప్రకారం ఐదు రకాల రిట్‌లు ఉన్నాయి:
- హెబియస్ కార్పస్.
- క్వో వారంటో.
- మాండమస్.
- సర్టియోరరీ.
- ప్రహిబిషన్.
Additional Information
| రాజ్యాంగంలో భాగం | విషయం | ప్రకరణలు |
| భాగం I | యూనియన్ మరియు దాని భూభాగం | 1 నుండి4 |
| భాగం II | పౌరసత్వం | 5 నుండి 11 |
| భాగం III | ప్రాథమిక హక్కులు | 12 నుండి 35 |
| భాగం IV | సూత్రాలు | 36 నుండి 51 |
కింది వాటిలో కెనడియన్ రాజ్యాంగం నుండి భారత రాజ్యాంగం ద్వారా తీసుకోబడని నిబంధన ఏది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 4 : రాజ్యసభకు సభ్యుల నామినేషన్
Polity Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం రాజ్యసభకు సభ్యుల నామినేషన్.
- రాజ్యసభకు సభ్యులను నామినేట్ చేసే విధానం ఐర్లాండ్ నుండి తీసుకోబడింది.
Key Points
- కెనడియన్ రాజ్యాంగం:
- సుప్రీం కోర్టు యొక్క సలహా అధికార పరిధి.
- బలమైన కేంద్రంతో కూడిన సమాఖ్య వ్యవస్థ.
- అవశేష అధికారాలు కేంద్రం వద్ద ఉంటాయి.
- రాష్ట్ర గవర్నర్ల నియామకం.
Additional Information
భారత రాజ్యాంగ మూలాలు
| మూలం | నిబంధనలు |
| భారత ప్రభుత్వం చట్టం 1935 |
|
| USA |
|
| బ్రిటన్ |
|
| ఐరిష్ |
|
| రష్యా (సోవియట్ యూనియన్) |
|
| ఫ్రాన్స్ |
|
| దక్షిణ ఆఫ్రికా |
|
| జపాన్ |
|
ఈ క్రింది రాజ్యాంగ సవరణలలో ఏది విద్య హక్కును అందిస్తుంది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 4 : 86 వ సవరణ
Polity Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం 86 వ సవరణ.
Key Points
- 2002 లో భారత రాజ్యాంగానికి చేసిన 86 వ సవరణ , రాజ్యాంగంలోని పార్ట్-IIIలో విద్య హక్కును ప్రాథమిక హక్కుగా చేర్చింది.
- ఈ సవరణ ఆర్టికల్ 21A ని చేర్చింది, ఇది 6-14 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గల పిల్లలకు విద్య హక్కును ప్రాథమిక హక్కుగా చేసింది.
- 86 వ సవరణ విద్యా హక్కు బిల్లు 2008 మరియు చివరకు విద్యా హక్కు చట్టం, 2009 లకు తదుపరి చట్టాన్ని అందించింది.
| సవరణ | వివరణ |
| 87 వ సవరణ | రాష్ట్రవ్యాప్తంగా పార్లమెంటరీ సీట్ల పంపిణీ కోసం 2001 జాతీయ జనాభా లెక్కల జనాభా గణాంకాల వినియోగాన్ని ఇది విస్తరిస్తుంది. |
| 88 వ సవరణ | ఇది సేవా పన్ను విధించడం మరియు వినియోగం కోసం చట్టబద్ధమైన కవర్‌ను విస్తరించింది. |
| 89 వ సవరణ | జాతీయ షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగల కమిషన్‌ను జాతీయ షెడ్యూల్డ్ కులాల కమిషన్ మరియు జాతీయ షెడ్యూల్డ్ తెగల కమిషన్‌గా విభజించారు. |
ఉమ్మడి జాబితా యొక్క ఆలోచన ________ దేశం యొక్క రాజ్యాంగం నుండి తీసుకోబడింది.
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : ఆస్ట్రేలియా
Polity Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన జవాబు ఆస్ట్రేలియా.
Key Points
కింది విషయాలు ఆస్ట్రేలియా యొక్క రాజ్యాంగం నుండి తీసుకోబడ్డాయి:
- ఉమ్మడి జాబితా.
- వర్తక స్వతంత్రత.
- వాణిజ్యం మరియు పరస్పర చర్యలు.
- పార్లమెంటు ఉభయ సభల ఉమ్మడి సమావేశం.
Additional Information
- వివిధ దేశాల నుండి తీసుకున్న ఇతర విషయాలు మరియు వాటి వివరాలు కింద ఇవ్వబడ్డాయి:
| దేశాలు | తీసుకున్న విషయాలు |
| ఆస్ట్రేలియా |
|
|
కెనడా |
|
| ఐర్లాండ్ |
|
| జపాన్ |
|
| రష్యా |
|
| యునైటడ్ కింగ్ డమ్ |
|
| అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు |
|
| జర్మనీ |
|
| దక్షిణాఫ్రికా |
|
| ఫ్రాన్స్ |
|
1965 లో ఇండో-పాక్ యుద్ధం సమయంలో భారత ప్రధాని ఎవరు?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 3 : లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి
Polity Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి.
Key Points
- లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి భారతదేశంలో రెండవ ప్రధాని.
- 1964 నుండి 1966 వరకు భారత ప్రధానిగా పనిచేశారు.
- 1965 లో ఇండో-పాక్ యుద్ధంలో ఆయన భారత ప్రధాని.
- అతని పుట్టినరోజు అక్టోబర్ 2 న మహాత్మా గాంధీ పుట్టినరోజుతో పాటు వస్తుంది.
- "జై జవాన్, జై కిసాన్" అనే ప్రసిద్ధ నినాదాన్ని లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి లేవనెత్తారు.
- పాకిస్తాన్ అప్పటి అధ్యక్షుడు ముహమ్మద్ అయూబ్ ఖాన్‌తో కలిసి 1966 జనవరి 10 న తాష్కెంట్ డిక్లరేషన్‌పై సంతకం చేశారు.
- ఆయన విదేశాలలో మరణించిన మొదటి ప్రధాని.
- 1966 లో భారత రత్నతో సత్కరించారు.
- మరణానంతరం భారత రత్న అందుకున్న మొదటి వ్యక్తి ఆయన.
- లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి స్మారక స్థలాన్ని విజయ ఘాట్ అంటారు.
Additional Information
- 1962 లో ఇండో-చైనా యుద్ధంలో జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ భారత ప్రధాని.
- 1971 లో ఇండో-పాక్ యుద్ధంలో ఇందిరా గాంధీ భారత ప్రధాని.
- 1984 లో భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం జరిగినప్పుడు రాజీవ్ గాంధీ భారత ప్రధాని.
భారతీయ రైల్వే-రైల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ ఏ నగరంలో ఉంది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : కపూర్తాలా
Polity Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFసరియైన సమాధానం కపూర్తాలా.
- భారతీయ రైల్వే యొక్క కోచ్ తయారీ యూనిట్ అయిన కపూర్తాలా రైల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ, పంజాబ్ రాష్ట్రంలో. ఉంది.
- ఇది జలంధర్-ఫిరోజ్‌పూర్ రైల్వే లైన్‌లో ఉంది.
- 1986 లో స్థాపించబడిన ఈ రైల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ, స్వయం-చోదక ప్రయాణీకుల వాహనాలతో సహా వివిధ రకాల 30,000 ప్రయాణీకుల కోచ్‌లను తయారు చేసింది. ఈ మొత్తం భారతీయ రైల్వే కోచ్‌లలో 50% కంటే ఎక్కువ.
- ఇది సంవత్సరానికి 1025 కోచ్‌ల తయారీ లక్ష్యంతో స్థాపించబడిన ఉత్పత్తి యూనిట్.
- ఈ మొత్తం భారతీయ రైల్వే కోచ్‌ల ఉత్పత్తిలో 35 శాతానికి పైగా ఉంటుంది.
- 2013-14 ఆర్థిక సంవత్సరంలో, రైల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ (RCF) రికార్డు స్థాయిలో కోచ్‌లను ఉత్పత్తి చేసింది. ఆ సంవత్సర కాలంలో నిర్దేశిచబడిన 1500 కోచ్‌ల తయారీ అధిగమించి 1701 కోచ్‌లను ఉత్పత్తి చేసింది
- ఆ సంవత్సరంలో రాజధాని, శతాబ్ది, డబుల్ డెక్కర్ మరియు ఇతర రైళ్ల వంటి 23 వేర్వేరు కోచ్‌లను RCF తయారు చేసింది.
- DRDE సహకారంతో కోచ్‌లలో జీవ వ్యర్థాల నిర్వహణ కోసం తక్కువ ఖర్చుతో కూడుకున్న స్వదేశీ సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అభివృద్ధి. చేసింది.
- 2013 - 14లో సుమారు 2096 బయో టాయిలెట్లు ఏర్పాటు చేశారు.
- మీటర్ గేజ్ రైల్ నెట్‌వర్క్‌లతో లింక్-హాఫ్మన్-బుష్ (LHB) కోచ్‌లు ఇప్పటికే ఆగ్నేయాసియా మరియు ఆఫ్రికన్ దేశాలకు ఎగుమతి చేయబడ్డాయి మరియు మీటర్ గేజ్ రోలింగ్ స్టాక్‌లో భారతీయ రైల్వేల అనుభవం ఈ మార్కెట్లకు సేవ అందించడం సులభమని నిరూపించబడింది.
రైల్వే కోచ్ ఫ్యాక్టరీ, కపూర్తలా
నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ అగ్రికల్చరల్ మార్కెటింగ్ (NIAM) ఎక్కడ ఉంది?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : జైపూర్
Polity Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం జైపూర్.
Key Points:
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ మార్కెటింగ్ (NIAM) అనేది వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సిబ్బంది అవసరాలను తీర్చడానికి మరియు ప్రత్యేక శిక్షణ, పరిశోధన, కన్సల్టెన్సీ మరియు అందించడానికి రాజస్థాన్‌లోని జైపూర్‌లో 8 ఆగస్టు 1988న వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖచే స్థాపించబడిన జాతీయ స్థాయి సంస్థ. భారతదేశం మరియు ఆగ్నేయాసియా దేశాలలో వ్యవసాయ మార్కెటింగ్‌లో విద్య.
- ఈ సంస్థ భారతదేశం యొక్క ఐదవ ప్రధానమంత్రి అయిన చౌదరి చరణ్ సింగ్‌కి అంకితం చేయబడింది , ఇక్కడ దాని పూర్తి పేరు "చౌదరి చరణ్ సింగ్ నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ మార్కెటింగ్".
- NIAM జనరల్ బాడీకి కేంద్ర వ్యవసాయ మంత్రి అధ్యక్షుడు మరియు ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీకి వ్యవసాయం మరియు సహకార శాఖ కార్యదర్శి చైర్మన్‌గా ఉంటారు.
Additional Information
భారతదేశంలోని ప్రధాన పరిశోధనా సంస్థలు:-
| పరిశోధనా సంస్థ | స్థలం |
| సెంట్రల్ డ్రగ్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | లక్నో |
| సెంట్రల్ లెప్రసీ ట్రైనింగ్ అండ్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | చెంగల్పట్టు, తమిళనాడు |
| కింగ్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్రివెంటివ్ మెడిసిన్ | గిండి (చెన్నై) |
| సెంట్రల్ చెరకు పరిశోధనా సంస్థ | కోయంబత్తూరు |
| సెంట్రల్ ఎలక్ట్రో-కెమికల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | కారైకుడి |
| సెంట్రల్ లెదర్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | చెన్నై |
| సెంట్రల్ ఫుడ్ టెక్నలాజికల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | మైసూర్ (కర్ణాటక) |
| సెంట్రల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ వైరాలజీ | పూణే (మహారాష్ట్ర) |
| ఇండియన్ లాక్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | రాంచీ (జార్ఖండ్) |
| సెంట్రల్ జ్యూట్ టెక్నలాజికల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | కోల్‌కతా |
| ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా | కలకత్తా (HQ) |
| స్కూల్ ఆఫ్ ట్రాపికల్ మెడిసిన్ | కోల్‌కతా |
| నేషనల్ జియోఫిజిక్స్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | హైదరాబాద్ |
| నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూట్రిషన్ | హైదరాబాద్ |
| సెంట్రల్ మైనింగ్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | ధన్‌బాద్ |
| సెంట్రల్ సాల్ట్ అండ్ మెరైన్ కెమికల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | భావ్‌నగర్ |
| సెంట్రల్ రైస్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | కటక్ |
| సెంట్రల్ ఫారెస్ట్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | డెహ్రాడూన్ (ఉత్తరాఖండ్) |
| ఇండియన్ క్యాన్సర్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ | ముంబై |
భారత రాజ్యాంగంలోని అధికరణ 21A _______ హక్కును అందిస్తుంది.
Answer (Detailed Solution Below)
Option 4 : విద్య
Polity Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం విద్య .
ప్రధానాంశాలు
- భారత రాజ్యాంగంలోని భాగం III (అధికరణలు 12 నుండి 35)లో ఆరు ప్రాథమిక హక్కులు ఉన్నాయి.
- జాతి, జన్మస్థలం, మతం, కులం లేదా లింగంతో సంబంధం లేకుండా పౌరులందరికీ ప్రాథమిక హక్కులు విశ్వవ్యాప్తంగా వర్తిస్తాయి.
- భారత రాజ్యాంగంలోని అధికరణ 21A విద్యాహక్కును అందిస్తుంది.
- భారత పార్లమెంట్ యొక్క RTE చట్టం 4 ఆగస్టు 2009న అమలులోకి వచ్చింది మరియు 1 ఏప్రిల్ 2010 నుండి అమలులోకి వచ్చింది.
- రాజ్యాంగం (86వ సవరణ) చట్టం, 2002 భారత రాజ్యాంగంలో అధికరణ 21Aని ప్రాథమిక హక్కుగా ఆరు నుండి పద్నాలుగు సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లలందరికీ ఉచిత మరియు నిర్బంధ విద్యను అందించడానికి చేర్చింది.
అదనపు సమాచారం
- రాజ్యాంగంలో పొందుపరిచిన ప్రాథమిక హక్కులు-
| ప్రాథమిక హక్కు | అధికరణ |
| సమానత్వ హక్కు | (14 - 18) |
| స్వేచ్ఛ హక్కు | (19 - 22) |
| దోపిడీకి వ్యతిరేకంగా హక్కు | (23 - 24) |
|
మత స్వేచ్ఛ హక్కు |
(25 - 28) |
| సాంస్కృతిక మరియు విద్యా హక్కులు | (29 - 30) |
| రాజ్యాంగ పరిష్కారాల హక్కు | (32) |
'సమానత్వ హక్కు' కింద ఎన్ని ఆర్టికల్స్ వస్తాయి?
Answer (Detailed Solution Below)
Option 3 : 5
Polity Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం 5.
Important Points
సమానత్వ హక్కు అందిస్తుంది:
- చట్టం ముందు అందరికీ సమానం కోసం
- వివిధ కారణాలపై వివక్షను నిరోధించడం
- ప్రభుత్వ ఉపాధి విషయంలో అందరినీ సమానంగా చూస్తారు
- అంటరానితనం మరియు బిరుదులను రద్దు చేయడం
సమానత్వ హక్కు క్రింద పేర్కొన్న వ్యాసం
| ఆర్టికల్స్ | నియమం |
| ఆర్టికల్ - 14 | మతం, జాతి, కులం, లింగం లేదా పుట్టిన ప్రదేశం ఆధారంగా, చట్టం ముందు ఏ వ్యక్తికి సమానత్వం లేదా భారతదేశ భూభాగంలో చట్టం యొక్క సమాన రక్షణను రాష్ట్రం తిరస్కరించదు. |
| ఆర్టికల్ - 15 | మతం, జాతి, కులం, లింగం, పుట్టిన ప్రదేశం లేదా వాటిలో దేనినైనా మాత్రమే ఏ పౌరుడిపైనా రాష్ట్రం వివక్ష చూపదు. |
| ఆర్టికల్ - 16 | రాష్ట్రంలోని ఏ కార్యాలయానికి ఉపాధి లేదా నియామకానికి సంబంధించిన విషయాలలో పౌరులందరికీ సమాన సమానత్వం ఉండాలి. |
| ఆర్టికల్ - 17 | అంటరానితనం రద్దు. |
| ఆర్టికల్ - 18 | సైనిక మరియు విద్యాసంస్థ మినహా అన్ని శీర్షికల రద్దు. |
భారత రాష్ట్రపతి అభిశంసన ప్రక్రియ __________.
Answer (Detailed Solution Below)
Option 2 : పాక్షిక - న్యాయ ప్రక్రియ
Polity Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFసరైన సమాధానం పాక్షిక - న్యాయ ప్రక్రియ.
Important Points
- భారత రాష్ట్రపతి అభిశంసన ప్రక్రియ పాక్షిక-న్యాయ ప్రక్రియ.
- పార్లమెంటులోని ఏ సభలోనైనా బిల్లును ప్రవేశపెట్టడంతో ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుంది.
- భారత రాష్ట్రపతి అభిశంసన దీక్షకు ఏకైక షరతు 'రాజ్యాంగ ఉల్లంఘన .
- ఇప్పటి వరకు భారత అధ్యక్షులెవరూ అభిశంసనను ఎదుర్కోలేదు.
- పాక్షిక-న్యాయ సంస్థ అనేది న్యాయస్థానం లేదా శాసనసభ కాకుండా ఇతర ప్రభుత్వ అవయవం, ఇది తీర్పు లేదా రూల్‌మేకింగ్ ద్వారా ప్రైవేట్ పార్టీల హక్కులను ప్రభావితం చేస్తుంది.
- క్వాసీ-జ్యుడిషియల్ బాడీ తప్పనిసరిగా న్యాయస్థానాన్ని పోలి ఉండే సంస్థగా ఉండాలనేది తప్పనిసరి కాదు.
- ఉదాహరణకు, భారత ఎన్నికల సంఘం కూడా పాక్షిక-న్యాయ సంస్థ అయినప్పటికీ న్యాయస్థానం వలె దాని ప్రధాన విధులను కలిగి ఉండదు.
- భారతదేశంలోని పాక్షిక-న్యాయ సంస్థలకు కొన్ని ఉదాహరణలు భారత ఎన్నికల సంఘం, నేషనల్ గ్రీన్ ట్రిబ్యునల్ మరియు సెంట్రల్ ఇన్ఫర్మేషన్ కమిషన్ (CIC).
Key Points
- భారత రాష్ట్రపతి అభిశంసన ప్రక్రియ :
- రాజ్యాంగాన్ని ఉల్లంఘించినందుకు రాష్ట్రపతి అభిశంసనకు గురైతే, ఆ అభియోగాన్ని పార్లమెంటులో ఏ సభ అయినా ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.
- మోషన్ చెల్లుబాటు కావాలంటే, అది ప్రవేశపెట్టబడిన ఇంటి మొత్తం సభ్యులలో కనీసం నాలుగింట ఒకవంతు సంతకం చేయాలి
- లోక్‌సభ విషయానికొస్తే, మొత్తం లోక్‌సభ సభ్యులలో కనీసం నాలుగింట ఒక వంతు మంది ఈ తీర్మానంపై సంతకం చేయాలి.
- భారత రాష్ట్రపతికి 14 రోజుల నోటీసు ఇవ్వబడుతుంది.
- ఆ తర్వాత, లోక్‌సభ మూడింట రెండు వంతుల మెజారిటీతో అభిశంసన ఆరోపణలను ఆమోదించి రాజ్యసభకు పంపుతుంది.
- ఆ తర్వాత రాజ్యసభ అభియోగాలను విచారిస్తుంది.
- రాజ్యసభ అభియోగాలపై విచారణ జరుపుతుండగా, విచారణలో కూర్చునే హక్కు రాష్ట్రపతికి ఉంది.
- రాజ్యసభ ఆరోపణలకు అంగీకరించి మూడింట రెండు వంతుల మెజారిటీతో ఆమోదించి రాష్ట్రపతిని తొలగించారు.