अंतर्वक्र भिंगाचे नाभीय अंतर 15 सेमी असते. वस्तू भिंगापासून 30 सेमी अंतरावर ठेवली असल्यास, प्रतिमेतील अंतर किती आहे?

Question

Question

This question was previously asked in

RRB JE Previous Paper 7 (Held On: 24 May 2019 Shift 2)

Answer 1

योग्य उत्तर पर्याय 2 हे आहे:

संकल्पना:

भिंग: प्रकाशाचे अपवर्तन करून त्याच्या समोर ठेवलेल्या कोणत्याही वस्तूची प्रतिमा तयार करण्यासाठी ज्या पारदर्शक वक्र पृष्ठभागाचा वापर केला जातो त्याला भिंग म्हणतात.
अंतर्वक्र भिंग: हे एक अपसारी भिंग आहे जे प्रकाशाच्या समांतर किरणाला अपसृत करते.
- हे सर्व दिशानिर्देशांमधून प्रकाश गोळा करू शकते आणि समांतर शलाका म्हणून प्रक्षेपित करू शकते.
- त्यात अभिसृत वाटणाऱ्या प्रकाशाच्या अपसारी किरणांवरून आभासी नाभि असते.
- अंतर्वक्र भिंगाने तयार केलेली प्रतिमा आभासी, सुलटी आणि लहान असते.

नाभीय अंतर, प्रतिमा आणि भिंगापासून वस्तूचे अंतर यांच्यातील संबंध देणारे भिंग समीकरण आहे,

जेथे f हे नाभीय अंतर आहे, u हे भिंगापासून वस्तूचे अंतर आहे आणि v हे भिंगामधील प्रतिमेचे अंतर आहे.

गणना:

अंतर्वक्र भिंगाचे नाभीय अंतर नकारात्मक घेतले जाते (आपाती किरणांच्या विरुद्ध मोजली जाते).

दिलेल्याप्रमाणे:

नाभीय अंतर f = -15 सेमी

u वस्तूचे अंतर = - 30 सेमी

भिंग समीकरणामध्ये ही मूल्ये टाकून आपल्याला मिळते,

म्हणून भिंगापासून वस्तूचे अंतर 10 सेमी आहे आणि नकारात्मक चिन्ह आभासी प्रतिमा दर्शवते. त्यामुळे पर्याय 2 योग्य आहे.

EXTRA POINTS:

अंतर्वक्र भिंगासाठी वस्तू आणि प्रतिमेची स्थिती:

वस्तूची स्थिती	वस्तूची स्थिती	प्रतिमेचा सापेक्ष आकार	प्रतिमेचे स्वरूप
1. अनंतावर	नाभि F1 वर	अत्यंत लहान, बिंदू-आकाराची	आभासी आणि सुलटी
2. भिंगाच्या अनंत आणि प्रकाशीय केंद्र O दरम्यान	नाभि F1 आणि प्रकाशीय केंद्र O दरम्यान	आभासी	आभासी आणि सुलटी