प्रो. जीन पायगेट यांच्या मते 0-14 वयोगटातील मानसिक विकास चार टप्प्यांत होतो. 7-11 वयोगटातील विकासाच्या टप्प्याचे नाव सांगा.

This question was previously asked in
HTET TGT Social Science 2011 Official Paper
View all HTET Papers >
  1. संवेदनात्मक बुद्धीचा विकास 
  2. क्रियात्मकतेच्या पूर्वीचा टप्पा 
  3. मूर्त क्रियात्मक टप्पा 
  4. औपचारिक क्रियात्मक टप्पा 

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : मूर्त क्रियात्मक टप्पा 
Free
HTET PGT Official Computer Science Paper - 2019
4.5 K Users
60 Questions 60 Marks 60 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

पर्याय क्र. 3) मूर्त क्रियात्मक टप्पा हे योग्य उत्तर आहे.

स्वित्झर्लंडमधील मानसशास्त्रज्ञ जीन पायगेट यांनी त्यांच्या सिद्धांतामध्ये संज्ञानात्मक विकासाचा पद्धतशीर अभ्यास केला आहे ज्याचे वर्गीकरण चार टप्प्यात केले आहे.

 Key Points

मूर्त क्रियात्मक टप्पा हा पायगेटच्या संज्ञानात्मक विकासाच्या सिद्धांतातील तिसरा टप्पा आहे जो 7-11 वर्षे वयोगटातील आहे.

  • या अवस्थेत, मुले वस्तूंचे गट आणि उपसमूहांमध्ये वर्गीकरण करु शकतात आणि संख्या, क्षेत्रफळ, आकारमान आणि दिशानिर्देशन हे मेंदूत साठवण्याची क्षमता प्राप्त करु शकतात.
  • मुले संज्ञानात्मक क्षमता म्हणून प्रतिक्रमणीयता, क्रमिकता, संक्रमणशीलता या संकल्पनेची प्राप्ती दर्शवतात.
  • बदललेल्या गोष्टी त्यांच्या मूळ स्थितीत परत येऊ शकतात हे जाणून घेण्यासाठी मूल विकसित होते ही समज म्हणजे प्रतिक्रमणीयता.
  • मुले संख्या (वय 6), वस्तुमान (वय 7) आणि वजन (वय 9) लक्षात ठेवू (संवर्धन) शकतात. संवर्धन म्हणजे एखाद्या गोष्टीचे स्वरूप बदलले तरीही ते प्रमाण सारखेच राहते हे समजून घेणे.

म्हणून, असा निष्कर्ष काढला जाऊ शकतो की 7-11 वयोगटातील विकासाचा टप्पा 'मूर्त क्रियात्मक टप्पा' म्हणून ओळखला जातो.

Important Points

संज्ञानात्मक विकासाचे चार टप्पे:

टप्पा  विकास 
संवेदनात्मक विकास (0 - 2 वर्षे)
  • या अवस्थेत मुले हळूहळू त्यांच्या इंद्रियांचा वापर करुन वस्तूंशी शारीरिक संवाद साधून जगाची समज विकसित करतात.
  • वस्तूंच्या शाश्वततेचा विकास हा या टप्प्यातील सर्वात महत्त्वाचा विकास आहे.
क्रियात्मकतेच्या पूर्वीचा टप्पा (2 - 7 वर्षे)
  • मुलांमध्ये स्मरणशक्ती, जिज्ञासा आणि कल्पनाशक्ती विकसित होते.
  • मुले प्रतीकात्मकपणे गोष्टी समजून घेण्यास सक्षम होतात (घर खेळणे, चहापान करणे).
  • या वयात त्यांची विचारपद्धती स्वकेंद्रित  आणि ते इतरांच्या दृष्टिकोनाचा विचार करत नाहीत.
मूर्त क्रियात्मक टप्पा (7- 11 वर्षे) 
  • स्वतःचे विचार आणि इतरांचे विचार यातील फरक ओळखण्याची क्षमता विकसित होते.
  • मुले संख्या, वस्तुमान इत्यादीनुसार वस्तूंचे वर्गीकरण करू शकतात.
  • वस्तू आणि घटनांबद्दल तर्कशुद्ध विचार करण्याची क्षमता विकसित होते.
औपचारिक क्रियात्मक टप्पा (11 वर्षांपासून पुढे)
  • अमूर्त आणि वैज्ञानिक विचारक्षमता विकसित होते.
  • काल्पनिक आणि अनुमानात्मक तर्क करण्यास सक्षम
  • अमूर्तपणे विचार करण्याची क्षमता, अवबोधन आणि समस्या सोडवण्याची क्षमता विकसित होते.
 
Latest HTET Updates

Last updated on Jul 12, 2025

-> HTET Exam Date is out. HTET Level 1 and 2 Exam will be conducted on 31st July 2025 and Level 3 on 30 July

-> Candidates with a bachelor's degree and B.Ed. or equivalent qualification can apply for this recruitment.

-> The validity duration of certificates pertaining to passing Haryana TET has been extended for a lifetime.

-> Enhance your exam preparation with the HTET Previous Year Papers.

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti game teen patti real cash withdrawal teen patti master downloadable content