Question
Download Solution PDFभारताचे नियंत्रक व महा लेखापरीक्षक ही ____________ आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFएक सदस्यीय संस्था हे योग्य उत्तर आहे.
Key Points
- भारतीय संविधानातील अनुच्छेद 148 अन्वये, भारताला एक नियंत्रक व महा लेखापरीक्षक (CAG) असेल, जी देशातील एक सर्वोच्च लेखापरीक्षण संस्था असेल.
- यांना भारत सरकार आणि राज्य सरकारांना प्राप्त होणाऱ्या तसेच खर्च होणाऱ्या प्रत्येक डॉलरची तपासणी करण्याचा अधिकार आहे.
- CAG हे सरकारी मालकीच्या महामंडळांचे वैधानिक लेखापरीक्षक देखील असतात.
- हे सरकारची किमान 51 टक्के समभाग हिस्सेदारी असलेल्या सरकारी मालकीच्या व्यवसायांचे किंवा विद्यमान सरकारी मालकीच्या व्यवसायांच्या सहाय्यक कंपन्यांचे अतिरिक्त लेखापरीक्षण करते.
- पदानुक्रमासंदर्भात, CAG चे स्थान नववे आहे. यांना भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या विद्यमान न्यायाधीशाप्रमाणेच अधिकार असतात.
- जम्मू आणि काश्मीर केंद्रशासित प्रदेशाचे माजी उपराज्यपाल गिरीश चंद्र मुर्मू हे भारताचे वर्तमान CAG आहेत (फेब्रुवारी 2023 नुसार).
Additional Information
- भारताचे राष्ट्रपती भारताच्या नियंत्रक व महा लेखापरीक्षक यांची नियुक्ती करतात.
- "नियंत्रक व महा लेखापरीक्षक अधिनियम, 1971" अन्वये, भारतीय संसदेला CAG चे वेतन व अन्य सेवाशर्ती निश्चित करण्याचा अधिकार आहे.
- यांचे वेतन भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाइतके असते.
- संसदेच्या दोन्ही सभागृहांमधून केवळ एक संबोधनात्मक गैरवर्तन किंवा सिद्ध झालेल्या अक्षमतेच्या आधारावर CAG ला पदावरून दूर केले जाऊ शकते.
- CAG हा वयाची 65 वर्षे पूर्ण झाल्यावर किंवा त्यांचा सहा वर्षांचा कार्यकाळ संपल्यावर, जे आधी येईल ते किंवा महाभियोग प्रक्रियेद्वारे आपल्या पदाचा राजीनामा देतो.
Last updated on Jun 13, 2025
-> The SSC CGL Notification 2025 has been released on 9th June 2025 on the official website at ssc.gov.in.
-> The SSC CGL exam registration process is now open and will continue till 4th July 2025, so candidates must fill out the SSC CGL Application Form 2025 before the deadline.
-> This year, the Staff Selection Commission (SSC) has announced approximately 14,582 vacancies for various Group B and C posts across government departments.
-> The SSC CGL Tier 1 exam is scheduled to take place from 13th to 30th August 2025.
-> Aspirants should visit ssc.gov.in 2025 regularly for updates and ensure timely submission of the CGL exam form.
-> Candidates can refer to the CGL syllabus for a better understanding of the exam structure and pattern.
-> The CGL Eligibility is a bachelor’s degree in any discipline.
-> Candidates selected through the SSC CGL exam will receive an attractive salary. Learn more about the SSC CGL Salary Structure.
-> Attempt SSC CGL Free English Mock Test and SSC CGL Current Affairs Mock Test.
-> Candidates should also use the SSC CGL previous year papers for a good revision.