खेडातील शेतकरी आंदोलनाची प्रमुख मागणी खालीलपैकी कोणती होती?

This question was previously asked in
SSC GD Constable (2022) Official Paper (Held On : 10 Jan 2023 Shift 4)
View all SSC GD Constable Papers >
  1. मोफत सिंचन सुविधा दिली पाहिजे
  2. वृक्षारोपण पद्धत सोडली पाहिजे
  3. महसूल वसुली शिथिल करावी
  4. संकरित बियाणे द्यावे

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : महसूल वसुली शिथिल करावी
Free
SSC GD General Knowledge and Awareness Mock Test
3.4 Lakh Users
20 Questions 40 Marks 10 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर महसूल वसुली शिथिल करावी हे आहे.

Key Points

  • महसूल वसुली शिथिल करावी ही खेडाच्या शेतकरी आंदोलनाची प्रमुख मागणी होती.
  • खेडा चळवळ, ज्याला बार्डोली सत्याग्रह म्हणूनही ओळखले जाते, ही 1918 मध्ये महात्मा गांधी यांच्या नेतृत्वाखाली, भारतातील गुजरात राज्यातील खेडा जिल्ह्यातील एक प्रमुख सविनय कायदेभंग चळवळ होती.
  • हे आंदोलन ब्रिटिश वसाहतवादी सरकारने खेडा येथील शेतकऱ्यांवर लादलेल्या जाचक कर धोरणांना दिलेला प्रतिसाद होता, जे आधीच पीक अपयश आणि आर्थिक अडचणींनी त्रस्त होते.
  • गांधीजींच्या नेतृत्वाखालील शेतकऱ्यांनी कर भरणे थांबवण्याचा निर्णय घेतला आणि सरकारच्या अन्यायकारक धोरणांविरुद्ध अहिंसक आंदोलन सुरू केले.
  • या चळवळीला समाजाच्या विविध घटकांकडून व्यापक पाठिंबा मिळाला आणि शेतकऱ्यांनी दाखवलेली एकजूट आणि लवचिकता यामुळे ब्रिटिश सरकारला अखेर वाटाघाटी करण्यास आणि कर संकलन स्थगित करण्यास भाग पाडले.

Additional Information

  • चंपारण सत्याग्रह :
    • 1917 मध्ये झालेला चंपारण सत्याग्रह ही भारतातील बिहार राज्यातील चंपारण जिल्ह्यात महात्मा गांधीजींनी सुरू केलेली आणखी एक महत्त्वपूर्ण चळवळ होती.
    • या चळवळीचे उद्दिष्ट ब्रिटिश जमीनदारांकडून नीळ शेतकर्‍यांच्या शोषणाकडे लक्ष वेधणे हे होते ज्यांनी त्यांना त्यांच्या जमिनीच्या महत्त्वपूर्ण भागावर नीळ पिकवण्यास भाग पाडून त्यांना गरिब केले.
    • गांधीजींनी निदर्शने आयोजित केली आणि शेतकर्‍यांना न्याय्य वागणूक, सुधारित राहणीमान आणि त्यांच्या आवडीची पिके घेण्याच्या अधिकारासाठी त्यांच्या संघर्षात पाठिंबा दिला.
    • चंपारण सत्याग्रहाने गांधीजींची भारतातील पहिली प्रमुख अहिंसक प्रतिकार चळवळ म्हणून चिन्हांकित केले आणि त्यांचे नेतृत्व आणि सत्याग्रहाची तत्त्वे प्रस्थापित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.
  • असहकार चळवळ :
    • 1920 मध्ये महात्मा गांधींनी सुरू केलेली असहकार चळवळ ही भारतातील ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध देशव्यापी मोहीम होती.
    • चळवळीचे उद्दिष्ट अहिंसक मार्गाने स्वराज्य (स्वराज्य) प्राप्त करणे आणि ब्रिटिश वस्तू, संस्था आणि पद्धतींवर बहिष्कार घालणे हे होते.
    • या चळवळीला भारतभरातील लोकांचा मोठा पाठिंबा मिळाला, ज्यामुळे शाळा, न्यायालये आणि नागरी सेवेसह ब्रिटिश संस्थांकडून सहकार्य मागे घेण्यात आले.
    • तथापि, 1922 मध्ये चौरी चौरा घटनेनंतर ही चळवळ स्थगित करण्यात आली, जिथे आंदोलनादरम्यान हिंसाचाराचा भडका उडाला, ज्यामुळे गांधीजींनी अहिंसा हे मार्गदर्शक तत्त्व कायम ठेवण्यासाठी आंदोलन मागे घेतले.
  • दांडी मार्च किंवा मिठाचा सत्याग्रह :
    • दांडी मार्च, ज्याला मिठाचा सत्याग्रह म्हणूनही ओळखले जाते, 1930 मध्ये महात्मा गांधी यांच्या नेतृत्वाखालील भारताच्या स्वातंत्र्य चळवळीतील एक महत्त्वपूर्ण घटना होती.
    • मिठाच्या उत्पादनावरील ब्रिटिश मक्तेदारी आणि लादलेल्या मिठावरील कराच्या निषेधार्थ गांधीजी आणि अनुयायांच्या गटाने साबरमती आश्रम ते दांडी, गुजरात असा 240 मैलांचा प्रवास सुरू करून मोर्चाची सुरुवात केली.
    • दांडीच्या किनाऱ्यावर समुद्राच्या पाण्यापासून मीठ बनवण्याची कृती ही ब्रिटिश कायद्यांना आव्हान देणारा एक प्रतीकात्मक इशारा होता आणि त्यामुळे भारतभरातील लोकांना मीठ कराच्या विरोधात सविनय कायदेभंगात सहभागी होण्यासाठी प्रेरणा मिळाली.
    • दांडी यात्रेने प्रचंड राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय लक्ष वेधून घेतले, स्वातंत्र्य चळवळीला आणखी गती दिली आणि बदलाचे साधन म्हणून अहिंसक प्रतिकार शक्तीला महत्त्व प्राप्त झाले.
Latest SSC GD Constable Updates

Last updated on Jul 8, 2025

-> The Staff Selection Commission released the SSC GD 2025 Answer Key on 26th June 2025 on the official website.

-> The SSC GD Notification 2026 will be released in October 2025 and the exam will be scheduled in the month of January and February 2026.

-> Now the total number of vacancy is 53,690. Previously, SSC GD 2025 Notification was released for 39481 Vacancies. 

-> The selection process includes CBT, PET/PST, Medical Examination, and Document Verification.

-> The candidates who will be appearing for the 2026 cycle in the exam must attempt the SSC GD Constable Previous Year Papers. Also, attempt SSC GD Constable Mock Tests.

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti joy vip teen patti stars teen patti boss teen patti circle teen patti master 2023