भारतीय संविधानातील मूलभूत कर्तव्ये खालीलपैकी कोणत्या देशाच्या संविधानातून प्रेरित आहेत?

This question was previously asked in
RPF Constable 2024 Official Paper (Held On 03 Mar, 2025 Shift 1)
View all RPF Constable Papers >
  1. आयर्लंड
  2. युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका
  3. जर्मनी
  4. पूर्वीच्या USSR

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : पूर्वीच्या USSR
Free
General Science for All Railway Exams Mock Test
2.1 Lakh Users
20 Questions 20 Marks 15 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर पूर्वीच्या USSR आहे.

 Key Points

  • भारतीय संविधानातील मूलभूत कर्तव्ये पूर्वीच्या USSR (युनियन ऑफ सोव्हिएत सोशालिस्ट रिपब्लिक) च्या संविधानातून प्रेरित होती.
  • ही कर्तव्ये आणीबाणीच्या काळात 1976 च्या 42 व्या घटनादुरुस्ती अधिनियमाद्वारे संविधानात जोडली गेली.
  • भारतीय संविधानाच्या भाग IVA मधील अनुच्छेद 51A मध्ये सध्या 11 मूलभूत कर्तव्ये सूचीबद्ध आहेत.
  • मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश करण्याची शिफारस 1976 मध्ये स्थापन झालेल्या स्वर्ण सिंह समितीने केली होती.

 Additional Information

  • मूलभूत कर्तव्ये
    • मूलभूत कर्तव्ये ही सर्व नागरिकांसाठी देशभक्तीची भावना वाढवण्यासाठी आणि भारताची एकता टिकवून ठेवण्यासाठी नैतिक जबाबदाऱ्या आहेत.
    • ही कर्तव्ये न्यायप्रविष्ट नाहीत, म्हणजेच त्यांच्या उल्लंघनासाठी न्यायालयांद्वारे ती लागू केली जाऊ शकत नाहीत.
    • कर्तव्ये संविधान, राष्ट्रीय चिन्हे आणि वारसा यांच्या आदरावर जोर देतात.
    • त्यामध्ये पर्यावरणाचे संरक्षण करणे, वैज्ञानिक दृष्टिकोन वाढवणे आणि वैयक्तिक आणि सामूहिक क्रियाकलापांच्या सर्व क्षेत्रांमध्ये उत्कृष्टतेसाठी प्रयत्न करणे या कर्तव्यांचा देखील समावेश आहे.
  • 42 वी घटनादुरुस्ती अधिनियम, 1976
    • या दुरुस्तीला त्याच्या विस्तृत बदलांमुळे "मिनी-संविधान" असे म्हटले जाते.
    • त्यामध्ये अनुच्छेद 51A अंतर्गत संविधानात दहा मूलभूत कर्तव्ये जोडली गेली.
    • त्यामुळे प्रस्तावना, राज्याच्या धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वे आणि न्यायपालिकेच्या संरचनेत महत्त्वपूर्ण बदल झाले.
  • स्वर्ण सिंह समिती
    • 1976 मध्ये आणीबाणीच्या काळात इंदिरा गांधी सरकारने स्थापन केली.
    • या समितीने भारतीय संविधानात मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश करण्याची शिफारस केली.
    • वाढती बेशिस्त रोखणे आणि नागरिकांमध्ये राष्ट्रवादाची आणि एकतेची भावना वाढवणे हे समितीचे उद्दिष्ट होते.
  • USSR चे संविधान
    • USSR च्या संविधानात त्याच्या नागरिकांसाठी कर्तव्यांची यादी समाविष्ट होती, जी भारतातील मूलभूत कर्तव्यांसाठी प्रेरणा म्हणून काम करत होती.
    • या कर्तव्यांनी राष्ट्राच्या विकासासाठी योगदान देण्याचे आणि त्याच्या सार्वभौमत्वाचे रक्षण करण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले.
    • ते नागरिकांमध्ये जबाबदारीची आणि शिस्तीची भावना वाढवण्यासाठी डिझाइन केले होते.
Latest RPF Constable Updates

Last updated on Jun 21, 2025

-> The Railway Recruitment Board has released the RPF Constable 2025 Result on 19th June 2025.

-> The RRB ALP 2025 Notification has been released on the official website. 

-> The Examination was held from 2nd March to 18th March 2025. Check the RPF Exam Analysis Live Updates Here.

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti game online teen patti customer care number teen patti 500 bonus teen patti stars teen patti club apk