खालीलपैकी कोणते निर्वाह शेतीचे उदाहरण आहे?

योग्य उत्तर स्थलांतरित शेती आहे.

Key Point

• निर्वाह कृषि /शेती:
  • हे तेव्हा होते जेव्हा शेतकरी स्वतःच्या आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी अन्न पिके घेतात, कमी किंवा कोणत्याही शिलकीशिवाय.
  • स्थलांतरित शेती ही एक कृषी प्रथा आहे ज्यामध्ये जमिनीचा तुकडा (जंगल किंवा सोडून दिलेला) शेतीच्या उद्देशाने साफ केला जातो आणि एकदा जमीन पीक उत्पादनासाठी अपुरी/नापीक झाली की, ती नैसर्गिक वनस्पतींनी पुन्हा प्राप्त करण्यासाठी सोडून दिली जाते. म्हणून, पर्याय 1 योग्य आहे.
  • ॲमेझॉन खोऱ्यातील घनदाट जंगलात, उष्णकटिबंधीय आफ्रिका, आग्नेय आशियाचा काही भाग आणि ईशान्य भारतामध्ये स्थलांतरित शेती केली जाते.
  • हे अतिवृष्टी आणि वनस्पतींचे जलद पुनरुत्पादन होणारे क्षेत्र आहेत.
  • झाडे तोडून आणि जाळून जमीन मोकळी केली जाते.
  • त्यानंतर ही राख मातीत मिसळली जाते आणि मका, सुरण, बटाटे आणि कॅसाव्हा ही पिके घेतली जातात.
  • मातीने सुपीकता गमावल्यानंतर, जमीन सोडली जाते आणि शेतकरी नवीन जमिनीवर जातो. स्थलांतरित शेतीला 'स्लॅश अँड बर्न ॲग्रीकल्चर' असेही म्हणतात.
  • निर्वाह शेती ही स्वावलंबी शेती आहे ज्यामध्ये शेतकरी स्वतःला आणि त्यांच्या कुटुंबाला पोटापाण्यासाठी पुरेसे अन्न पिकवतात.
  • हे खासकरुन विकसनशील देशांमध्ये वापरले जाते.
  • स्थलांतरित शेती हा निर्वाह शेतीचा एक प्रकार / उदाहरण आहे ज्यामध्ये शेतकरी झाडे तोडून आणि जाळून जंगलातील जमीन साफ ​​करतात आणि नंतर त्यावर पिके घेतली जातात.
  • शेतकरी कुटुंबाच्या गरजा भागवण्यासाठी या प्रकारची शेती केली जाते. पारंपारिकपणे, कमी उत्पादनासाठी कमी तंत्रज्ञानाचा आणि घरगुती कामगारांचा वापर केला जातो.
  • निर्वाह शेतीचे पुढे सघन निर्वाह आणि आदिम निर्वाह शेती असे वर्गीकरण केले जाऊ शकते.

Additional Information

• विस्तृत आणि सघन शेती:
  • सघन शेतीमध्ये, शेतकरी साधी साधने आणि अधिक श्रम वापरून थोड्या जमिनीवर शेती करतो.
  • जास्त दिवस सूर्यप्रकाश आणि सुपीक माती असलेले हवामान एकाच जागेवर वर्षाला एकापेक्षा जास्त पिके घेण्यास परवानगी देते.
  • भात हे मुख्य पीक आहे. इतर पिकांमध्ये गहू, मका, कडधान्ये आणि तेलबिया यांचा समावेश होतो.
  • दक्षिण, आग्नेय आणि पूर्व आशियातील मान्सून प्रदेशातील दाट लोकवस्तीच्या भागात सघन निर्वाह शेती प्रचलित आहे.
  • आदिम निर्वाह शेतीमध्ये स्थलांतरित शेती आणि भटक्या पशुपालनाचा समावेश होतो.
• व्यावसायिक शेती:​
  • व्यावसायिक शेतीमध्ये पिके घेतली जातात आणि बाजारात विक्रीसाठी जनावरे पाळली जातात.
  • लागवड केलेले क्षेत्र आणि वापरलेले भांडवल मोठे असते.
  • बहुतांश कामे मशिनद्वारे केली जातात. व्यावसायिक शेतीमध्ये व्यावसायिक धान्य शेती, मिश्र शेती आणि वृक्षारोपण शेती यांचा समावेश होतो.
  • व्यावसायिक धान्य शेतीमध्ये व्यावसायिक कारणांसाठी पिके घेतली जातात.
  • गहू आणि मका हे सामान्यपणे व्यावसायिकरित्या पिकवले जाणारे धान्ये  आहेत.
  • उत्तर अमेरिका, युरोप आणि आशियातील समशीतोष्ण गवताळ प्रदेश ही व्यावसायिक धान्य शेती केली जाणारी प्रमुख क्षेत्रे आहेत.
  • शेकडो हेक्टरवर पसरलेल्या मोठ्या शेतांसह ही क्षेत्रे विरळ लोकवस्तीचे असतात.
  • तीव्र हिवाळा वाढीच्या हंगामावर मर्यादा घालतो आणि फक्त एकच पीक घेतले जाऊ शकते. 
• मिश्र शेतीमध्ये:​
  • जमिनीचा वापर अन्न व चारा पिके वाढवण्यासाठी आणि पशुधन पाळण्यासाठी केला जातो.
  • हे युरोप, पूर्व यूएसए, अर्जेंटिना, ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंड आणि दक्षिण आफ्रिकेत लोकप्रिय आहे.
• सेंद्रिय शेती:​
  • ही एक कृषी प्रणाली आहे जी 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीस वेगाने बदलत असलेल्या शेती पद्धतींच्या प्रतिक्रियेने उद्भवली.
  • प्रमाणित सेंद्रिय शेती जागतिक स्तरावर 70 दशलक्ष हेक्टर आहे, त्यापैकी निम्म्याहून अधिक ऑस्ट्रेलियामध्ये आहे.