Question
Download Solution PDFमहमूद खलजीने गुजरातमधील सोमनाथ मंदिराचा विध्वंस केल्यानंतर खालीलपैकी कोणी त्याचा जीर्णोद्धार केला?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFगुजरातचे सोमनाथ मंदिर:
- या शिवमंदिराची सहा वेळा विटंबना झाली.
- गझनीच्या महमूदने 1024 मध्ये या मंदिरावर छापा टाकला आणि लुटताना मंदिराचे ज्योतिर्लिंग तोडले. त्याने 20 दशलक्ष दिनार किमतीची मौल्यवान लूट केली. दुसऱ्यांदा, सोमनाथ मंदिर 1299 मध्ये दिल्ली सुलतान अलाउद्दीन खिलजीचा राज्यपाल उलुग खान याने उद्ध्वस्त केले. तिसऱ्यांदा जफर खान याने 1395 मध्ये उद्ध्वस्त केले. सोमनाथ मंदिर पाडून त्याने गुजरात सल्तनतची स्थापना केली.
- 1451 मध्ये गुजरातचा सुलतान महमूद बेगडा याने ते उद्ध्वस्त केले. 1546 मध्ये सोमनाथवर पोर्तुगीजांनी हल्ला केला. औरंगजेबाने 1665 मध्ये मंदिराचा सहावा आणि अंतिम नाश केला. अलाउद्दीन खिलजीच्या कारकिर्दीतील सुफी विद्वान, अमीर खुसरो याच्या मते, सोमनाथ (शिव) ची मूर्ती दिल्लीला नेण्यात आली. मुस्लिमांच्या पायाखाली तुडवायला टाकली होती.
विनाश आणि पुनर्बांधणीची मालिका सुरू झाली:
- पहिली मुघल आपत्ती इसवी सन 1025 मध्ये आली जेव्हा गझनीच्या महमूदने सौराष्ट्रावर आक्रमण केले आणि सोमनाथचे मंदिर नष्ट केले. त्यावेळी राजा भोज हा राज्यकर्ता होता. इसवी सन 1050 च्या आसपास मंदिराची पुनर्बांधणी करण्यात आली होती. शिलालेखात सियाका II प्रभासाला आल्याचा आणि इसवी सन 1045 मध्ये स्वर्णतुला समारंभ केल्याचा उल्लेख आहे.
- मंदिराची पाचवी पुनर्बांधणी सुमारे 1150 मध्ये गुर्जरदेशाचा तत्कालीन सम्राट कुमारपाल यांच्या शासनकाळात झाली. ही केवळ मंदिराची पुनर्बांधणी नव्हती तर संपूर्ण शहराची पुनर्बांधणी होती. मंदिराच्या उत्तरेला आणि दक्षिणेला मजबूत तटबंदी जोडून ती वाढवण्यात आली. भव बृहस्पतीने मंदिरावर सोन्याचे शिखर केले.. मंदिरासोबतच राजांसाठी दरबार, शुद्ध पाण्याचा जलाशय आणि पुजाऱ्यांना राहण्यासाठी इमारती बांधण्यात आल्या. 1297 मध्ये, दिल्लीच्या खिलजी शासकांचा सेनापती अलफ खान याने काठियावाडकडे कूच केले आणि मंदिराची प्राचीन कीर्ती नष्ट केली. पुनर्बांधणीचे काम चुडासामा शासक महिपालदेव याने केले होते.
Last updated on Jun 27, 2025
-> Check out the UGC NET Answer key 2025 for the exams conducted from 25th June.
-> The UGC Net Admit Card has been released on its official website today.
-> The UGC NET June 2025 exam will be conducted from 25th to 29th June 2025.
-> The UGC-NET exam takes place for 85 subjects, to determine the eligibility for 'Junior Research Fellowship’ and ‘Assistant Professor’ posts, as well as for PhD. admissions.
-> The exam is conducted bi-annually - in June and December cycles.
-> The exam comprises two papers - Paper I and Paper II. Paper I consists of 50 questions and Paper II consists of 100 questions.
-> The candidates who are preparing for the exam can check the UGC NET Previous Year Papers and UGC NET Test Series to boost their preparations.