పార్లమెంటులో కేంద్ర బడ్జెట్ తయారీ మరియు సమర్పణకు కింది వాటిలో ఏది బాధ్యత వహిస్తుంది?

సరైన సమాధానం ఆర్థిక వ్యవహారాల శాఖ.

• కేంద్ర బడ్జెట్:
  • భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 112 'ఫైనాన్షియల్ స్టేట్మెంట్' అనే పదాన్ని నిర్వచిస్తుంది, దీనిని కేంద్ర బడ్జెట్ అని కూడా పిలుస్తారు.
  • ఇది నిర్దిష్ట సంవత్సరానికి ప్రభుత్వం అంచనా వేసిన రసీదులు మరియు ఖర్చుల ప్రకటన.
  • బడ్జెట్ నిబంధనలను అమలు చేయడానికి తగిన సమయం ఉన్నందున దీనిని ఫిబ్రవరి చివరి రోజుకు బదులుగా ఫిబ్రవరి 1 న ప్రదర్శించారు.
  • 2017 తరువాత రైల్వే బడ్జెట్‌ను కేంద్ర బడ్జెట్‌లో విలీనం చేశారు.
  • బడ్జెట్ బాధ్యత ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలోని ఆర్థిక వ్యవహారాల బడ్జెట్ విభాగానికి ఇవ్వబడుతుంది.
• ఆర్థిక వ్యవహారాల విభాగం:
  • ​ఆర్థిక నిర్వహణ యొక్క దేశీయ మరియు అంతర్జాతీయ అంశాలను ప్రభావితం చేసే కేంద్ర ప్రభుత్వ ఆర్థిక విధానాలు మరియు కార్యక్రమాలను రూపొందించడానికి ఇది నోడల్ ఏజెన్సీ.
  • ఈ విభాగం యొక్క అతి ముఖ్యమైన పాత్ర కేంద్ర బడ్జెట్ తయారీ.

​ 

• రెవెన్యూ శాఖ:
  • ఈ విభాగం ప్రత్యక్ష మరియు పరోక్ష యూనియన్ పన్నుకు సంబంధించిన విషయాలతో వ్యవహరిస్తుంది.
  • సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్ట్ టాక్స్ (సిబిడిటి) మరియు సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ పరోక్ష పన్నులు మరియు కస్టమ్స్ (సిబిఐసి) రెవెన్యూ శాఖ పర్యవేక్షణలో పనిచేస్తాయి.
• ఆర్థిక సేవల విభాగం:​
  • ఆర్థిక సేవల విభాగంలో బ్యాంకులు, ఇన్సూరెన్స్ కంపెనీలు వంటి సంస్థలు అందించే ఆర్థిక సేవలు ఉన్నాయి.
  • పెన్షన్ ఫండ్ రెగ్యులేటరీ అండ్ డెవలప్‌మెంట్ అథారిటీ (పిఎఫ్‌ఆర్‌డిఎ) ఆర్థిక సేవల విభాగం పర్యవేక్షణలో పనిచేస్తుంది.
• ఖర్చు విభాగం:
  • ఇది పబ్లిక్ ఫైనాన్షియల్ మేనేజ్‌మెంట్ సిస్టమ్ (పిఎఫ్‌ఎంఎస్) మరియు ఫైనాన్స్ సంబంధిత విషయాలను పర్యవేక్షించే నోడల్ ఏజెన్సీ.
  • ఫరీదాబాద్ లోని నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫైనాన్షియల్ మేనేజ్మెంట్ (ఎన్ఐఎఫ్ఎమ్) ఖర్చుల శాఖ పరిపాలనా నియంత్రణలో ఉంది.

• పైన పేర్కొన్న అన్ని విభాగాలు భారత ప్రభుత్వ ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ పరిధిలో ఉన్నాయి.