Business Economics MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Business Economics - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर भांडवली वस्तू आहे.

• भांडवली वस्तू:- ज्या वस्तू ग्राहकांच्या तात्काळ गरजा भागवण्यासाठी नव्हे तर इतर वस्तूंच्या उत्पादनासाठी खरेदी केल्या जातात.

Key Points

• भांडवली वस्तू:- ज्या वस्तू ग्राहकांच्या तात्काळ गरजा भागवण्यासाठी नव्हे तर इतर वस्तूंच्या उत्पादनासाठी खरेदी केल्या जातात.
• अंतिम निर्मित वस्तू:- या खालील गोष्टींसाठी वापरल्या जातात:
  • वैयक्तिक वापर (जसे की, ग्राहकांनी खरेदी केलेला ब्रेड), किंवा
  • गुंतवणूक किंवा भांडवल निर्मिती (जसे की इमारत, व्यवसाय संस्थेने खरेदी केलेली यंत्रसामग्री)
• अंशप्रक्रियित वस्तू:- या अशा आहेत, ज्या यासाठी वापरल्या जातात:
  • पुढील प्रक्रिया (जसे की मिठाई बनवण्यासाठी वापरली जाणारी साखर), किंवा
  • त्याच वर्षी पुनर्विक्री (जर एक गाडी विक्रेत्याने पुनर्विक्रीसाठी गाडी खरेदी केली असेल).
• उपभोग्य वस्तू:- ज्या वस्तू थेट ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण करतात.

योग्य उत्तर उत्पादनाची किंमत आहे.

Key Points

• मागणी हे एक आर्थिक तत्त्व आहे जे वस्तू आणि सेवा खरेदी करण्याची ग्राहकाची इच्छा आणि विशिष्ट वस्तू किंवा सेवेसाठी किंमत देण्याची इच्छा दर्शवते.
• मागणी वक्र हे उत्पादनाची किंमत आणि मागणी केलेल्या उत्पादनाचे प्रमाण यांच्यातील संबंधांचे आलेखी प्रतिनिधित्व आहे.
• उत्पादनाच्या किंमतीमुळे मागणी वक्रामध्ये बदल होत नाही.
• मागणीत बदल घडवून आणणारे उत्पन्न हा एकमेव घटक नाही.
• मागणी बदलणाऱ्या इतर गोष्टींमध्ये अभिरुची आणि प्राधान्ये, लोकसंख्येची रचना किंवा आकार, संबंधित वस्तूंच्या किमती आणि अपेक्षा यांचा समावेश होतो.
• मागणी वक्रातील बदल म्हणजे जेव्हा किमतीतील बदलांव्यतिरिक्त मागणीचा निर्धारक असतो.
• जेव्हा किंमती बदलत नसल्या तरीही उत्पादने आणि सेवांची मागणी बदलते तेव्हा असे घडते.

Important Points

• मागणी वक्रातील बदल ही एक असामान्य परिस्थिती असते जेव्हा उलट घडते.
• किंमत समान राहते परंतु इतर पाच निर्धारकांपैकी किमान एक निर्धारक बदलतो.
• निर्धारक खालीलप्रमाणे असतात:
  • खरेदीदाराचे उत्पन्न.
  • ग्राहक कल आणि अभिरुची.
  • भविष्यातील किंमत, पुरवठा, गरजा, अपेक्षा, इत्यादी.
  • संबंधित वस्तूंची किंमत.
  • संभाव्य खरेदीदारांची संख्या.

Additional Information

• मागणी वक्रात बदल होण्यास कारणीभूत घटक:
  • जेव्हा मागणी वक्र बदलतो, तेव्हा तो प्रत्येक किंमत बिंदूवर खरेदी केलेली रक्कम बदलतो.
  • उदाहरणार्थ, जेव्हा उत्पन्न वाढते, तेव्हा लोक त्यांना आवश्यक असलेल्या सर्व गोष्टी अधिक खरेदी करू शकतात.
  • अल्प कालावधीत, किंमत समान राहील आणि विक्रीचे प्रमाण वाढेल.

निर्धारक हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• प्रश्नाद्वारे प्रदान केलेल्या संदर्भानुसार, "मागणी" ही किंमतीसाठीची, निर्धारक आहे, असा अर्थ लावला जाऊ शकतो. येथे काही तपशीलवार तथ्ये आहेत:
• मागणीचा सिद्धांत: अर्थशास्त्रामध्ये, मागणीचा सिद्धांतानुसार, अन्य सर्व घटक स्थिर असताना, वस्तूची किंमत जितकी अधिक असेल तितकी मागणी कमी असते. हा संबंध मागणी वक्र तयार करतो, जी अर्थशास्त्रातील एक मूलभूत संकल्पना आहे.
• किंमत: किंमत हा मागणीचा मुख्य निर्णायक आहे. जेव्हा एखाद्या वस्तूची किंमत वाढते, तेव्हा ग्राहक त्या वस्तूंपैकी कमी आणि इतर वस्तूंची अधिक खरेदी करण्याचा निर्णय घेतात. म्हणून, ग्राहक खरेदी करण्यास इच्छुक आणि सक्षम असलेल्या वस्तूंच्या प्रमाणात किंमत थेट प्रभावित करते.
• पर्यायी वस्तूंची उपलब्धता: पर्यायी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या सारख्याच वस्तूंची किंमत आणि उपलब्धता यांचाही मागणीवर परिणाम होतो. जर एखाद्या वस्तूची किंमत वाढली, परंतु सारखेच उत्पादन अजूनही कमी किमतीत उपलब्ध असेल, तर ग्राहक कमी खर्चिक पर्यायाकडे जातात.
• उत्पन्न: जर ग्राहकांचे उत्पन्न वाढले, तर ते काही विशिष्ट वस्तूंची (जरी त्यांची किंमत वाढली तरी) खरेदी करू शकतात. अशाप्रकारे, उत्पन्न देखील मागणीचे निर्धारक आहे.
• ग्राहक प्राधान्य: ग्राहकांच्या आवडीनिवडी आणि प्राधान्य हे मागणीचे महत्त्वाचे निर्णायक आहेत. जरी किंमत स्थिर राहिली तरीही, प्राधान्यांमधील बदलांमुळे वस्तूची मागणी कमी किंवा वाढू शकते.
• अंतिमतः, किमतीची मागणी, या निर्धारकांचा संदर्भ घेऊ शकते, जे एका विशिष्ट किंमतीनुसार, ग्राहक इच्छुक आणि खरेदी करण्यास सक्षम असलेल्या उत्पादनाच्या प्रमाणात प्रभावित करतात. या विविध घटकांवर अवलंबून, विशिष्ट किंमत पातळी ही एकतर उपभोगाला प्रोत्साहन देऊ शकते किंवा परावृत्त करू शकते.

योग्य उत्तर भांडवली वस्तू आहे.

• भांडवली वस्तू:- ज्या वस्तू ग्राहकांच्या तात्काळ गरजा भागवण्यासाठी नव्हे तर इतर वस्तूंच्या उत्पादनासाठी खरेदी केल्या जातात.

Key Points

• भांडवली वस्तू:- ज्या वस्तू ग्राहकांच्या तात्काळ गरजा भागवण्यासाठी नव्हे तर इतर वस्तूंच्या उत्पादनासाठी खरेदी केल्या जातात.
• अंतिम निर्मित वस्तू:- या खालील गोष्टींसाठी वापरल्या जातात:
  • वैयक्तिक वापर (जसे की, ग्राहकांनी खरेदी केलेला ब्रेड), किंवा
  • गुंतवणूक किंवा भांडवल निर्मिती (जसे की इमारत, व्यवसाय संस्थेने खरेदी केलेली यंत्रसामग्री)
• अंशप्रक्रियित वस्तू:- या अशा आहेत, ज्या यासाठी वापरल्या जातात:
  • पुढील प्रक्रिया (जसे की मिठाई बनवण्यासाठी वापरली जाणारी साखर), किंवा
  • त्याच वर्षी पुनर्विक्री (जर एक गाडी विक्रेत्याने पुनर्विक्रीसाठी गाडी खरेदी केली असेल).
• उपभोग्य वस्तू:- ज्या वस्तू थेट ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण करतात.

योग्य उत्तर 7 आहे.

• 2021-22 च्या अर्थसंकल्पात PPP मॉडेल अंतर्गत खाजगी क्षेत्राला सात बंदरे देण्याचे प्रस्तावित केले आहे.

Key Points

• हे प्रकल्प सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (PPP) मॉडेलद्वारे हाती घेतले जातील, असे सीतारामन यांनी त्यांच्या 2021 च्या बजेट भाषणात सांगितले.
• अर्थमंत्र्यांनी सांगितले की "सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी मॉडेलद्वारे 2,000 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त किमतीचे सात बंदर प्रकल्प" प्रस्तावित केले आहेत.
• भारताने जहाजांचा पुनर्वापर कायदा 2019 लागू केला आहे आणि हाँगकाँग आंतरराष्ट्रीय परिषदेत प्रवेश केला आहे.
• मंत्रालये आणि केंद्रीय सावर्जनिक सेवा उपक्रमांच्या (CPSEs) जागतिक निविदांमध्ये भारतीय जहाज कंपन्यांना 5 वर्षांमध्ये सुमारे 1624 कोटी रुपये किमतीचे अनुदान समर्थन मिळेल.
• अतिरिक्त 1.5 लाख रोजगार निर्माण करण्यासाठी 2024 पर्यंत सुमारे 4.5 दशलक्ष हलक्या जहाजांची विस्थापन टन (LDT) ची पुनर्वापर क्षमता दुप्पट करणे.
  

Additional Information

• केंद्रीय अर्थसंकल्पातील काही कुतूहलजनक तथ्ये:
  • बजेट हा शब्द फ्रेंच शब्द 'बॅगेट' वरून आला आहे ज्याचा अर्थ 'छोटी पिशवी' असा होतो.
  • पहिली 30 वर्षे अर्थसंकल्पात आधार संरचना हा शब्द नव्हता.
  • हा इसवी सन 1900 च्या अर्थसंकल्पात सादर केला गेला.
  • तो 7 एप्रिल 1860 रोजी ईस्ट इंडिया कंपनीने ब्रिटिश राजवटीला सादर केला.
  • हे स्कॉटिश अर्थशास्त्रज्ञ आणि राजकारणी जेम्स विल्सन यांनी सादर केले होते.
  • 26 नोव्हेंबर 1947 रोजी स्वतंत्र भारताचा पहिला केंद्रीय अर्थसंकल्प सादर करण्यात आला.
  • देशाचे पहिले अर्थमंत्री आर.के. शनमुखम शेट्टी यांनी तो सादर केला.
  • 1955-56 पासून, अर्थसंकल्पीय दस्तऐवज इंग्रजी आणि हिंदी दोन्ही भाषेत छापले जातात.
  • माजी पंतप्रधान इंदिरा गांधी या आर्थिक वर्ष 1970-71 साठी केंद्रीय अर्थसंकल्प सादर करणाऱ्या पहिल्या महिला होत्या.
  • 5 जुलै 2019 रोजी, अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन या भारतातील पहिल्या पूर्णकालिक महिला अर्थमंत्री बनल्या.
  • 28 फेब्रुवारी 2006 रोजी तत्कालीन अर्थमंत्री पी. चिदंबरम यांनी अर्थसंकल्पात वस्तू आणि सेवा कर मांडला होता.
  • स्वतंत्र भारताच्या इतिहासात प्रथमच, आर्थिक वर्ष 2021-22 चा अर्थसंकल्प कागदविरहित होता.

योग्य उत्तर IC15 आहे.

In News

• IC15, भारतातील क्रिप्टोकरन्सीचा पहिला जागतिक निर्देशांक हा बाजार भांडवलानुसार नियम-आधारित ब्रॉड मार्केट इंडेक्स आहे, जो जगात मोठ्या प्रमाणावर ट्रेड केलेल्या लिक्विड क्रिप्टोकरन्सीच्या कामगिरीचा मागोवा घेतो.
• हा निर्देशांक क्रिप्टो उत्साही आणि सहभागींना जागतिक बाजारपेठेतील क्रिप्टोकरन्सीच्या कामगिरीवर लक्ष ठेवण्यास मदत करेल.
• IC15 मार्केट कॅपिटलायझेशनद्वारे अग्रगण्य क्रिप्टो एक्सचेंजेसवर सूचीबद्ध केलेल्या 15 सर्वात मोठ्या प्रमाणात व्यापार केलेल्या क्रिप्टोकरन्सीचे कार्यप्रदर्शन मोजेल, ज्यामध्ये हे समाविष्ट आहे:
  • बिटकाॅईन, इथेरियम, बायनान्स काॅईन, सोलाना, कार्डानो, रिप्पल, टेरा, डोजकाॅईन आणि शिबा इनू, अवालन्चे, पोल्काडाॅट, यूनीस्वॅप, लिटकाॅईन, चैनलिंक, बिटकाॅईन कॅश.
• तथापि, काही क्रिप्टो तज्ञांना वाटते की जागतिक स्तरावर इतर अनेक क्रिप्टोकरन्सी निर्देशांक आहेत.
• "243 पेक्षा जास्त नाण्यांसह S अँड P क्रिप्टोकरन्सी इंडेक्स, डिजिटल मालमत्ता इकोसिस्टममध्ये अधिक चांगले अंतर्दृष्टी देते.
• आणि क्रिप्टो इकोसिस्टममधील प्रत्येकाचा विश्वास आहे," शरत चंद्र म्हणतात, ब्लॉकचेन आणि उदयोन्मुख तंत्रज्ञान तज्ञ आणि ब्लॉकचेन स्टार्टअप्सचे सल्लागार.
• IC15, 15 नाण्यांसह, पुरेसा समावेशक नाही, ते म्हणतात, काॅईनडेस्क आणि क्रिप्टोकंपेअरच्या आवडींमध्ये देखील क्रिप्टो निर्देशांक आहेत.

एकाधिकारात फर्मच्या मागणी वक्रद्वारे बाजाराचा मागणी वक्र दर्शविला जातो.

एकाधिकार: 

1. एकल विक्रेत्याने वैशिष्ट्यीकृत केलेली बाजार रचना, बाजारात एक अद्वितीय उत्पादन विकते.
2. एकाधिकार असलेल्या बाजारात, विक्रेत्याला कोणत्याही स्पर्धेचा सामना करावा लागत नाही, कारण तो इतर पर्याय नसलेल्या मालाचा एकमेव विक्रेता असतो.
3. एकाधिकार बाजार रचनेत, बाजारात फक्त एकच फर्म असते.
4. यामुळे सर्व व्यक्तींच्या मागणीचे प्रतिनिधित्व करणारा बाजारातील मागणी वक्र फर्मचा मागणी वक्रदेखील दर्शवतो.
5. एकाधिकारी हा बाजाराचा एकमेव पुरवठादार असतो, एकाधिकारी ज्या मागणी वक्राला सामोरा जातो तो बाजारातील मागणी वक्र असतो.
6. बाजाराचा मागणी वक्र मागणीचा सिद्धांत प्रतिबिंबित करणारा, उतरता वक्र आहे.
7. एकाधिकार्‍याला उतरत्या मागणी वक्राला सामोरे जावे लागते या वस्तुस्थितीवरून असे सूचित होते की एकाधिकार्‍याने त्याच्या उत्पादनासाठी जी किंमत मिळण्याची अपेक्षा केली आहे ती स्थिर राहणार नाही कारण एकाधिकारी त्याचे उत्पादन वाढवतो.

म्हणून, पर्याय 3 हे योग्य उत्तर आहे.

योग्य उत्तर आहे 1 - d, 2 - c, 3 - b, 4 - a

(मराठी भाषांतर येथे समाविष्ट करा)

योग्य उत्तर उत्पादनाची किंमत आहे.

Key Points

• मागणी हे एक आर्थिक तत्त्व आहे जे वस्तू आणि सेवा खरेदी करण्याची ग्राहकाची इच्छा आणि विशिष्ट वस्तू किंवा सेवेसाठी किंमत देण्याची इच्छा दर्शवते.
• मागणी वक्र हे उत्पादनाची किंमत आणि मागणी केलेल्या उत्पादनाचे प्रमाण यांच्यातील संबंधांचे आलेखी प्रतिनिधित्व आहे.
• उत्पादनाच्या किंमतीमुळे मागणी वक्रामध्ये बदल होत नाही.
• मागणीत बदल घडवून आणणारे उत्पन्न हा एकमेव घटक नाही.
• मागणी बदलणाऱ्या इतर गोष्टींमध्ये अभिरुची आणि प्राधान्ये, लोकसंख्येची रचना किंवा आकार, संबंधित वस्तूंच्या किमती आणि अपेक्षा यांचा समावेश होतो.
• मागणी वक्रातील बदल म्हणजे जेव्हा किमतीतील बदलांव्यतिरिक्त मागणीचा निर्धारक असतो.
• जेव्हा किंमती बदलत नसल्या तरीही उत्पादने आणि सेवांची मागणी बदलते तेव्हा असे घडते.

Important Points

• मागणी वक्रातील बदल ही एक असामान्य परिस्थिती असते जेव्हा उलट घडते.
• किंमत समान राहते परंतु इतर पाच निर्धारकांपैकी किमान एक निर्धारक बदलतो.
• निर्धारक खालीलप्रमाणे असतात:
  • खरेदीदाराचे उत्पन्न.
  • ग्राहक कल आणि अभिरुची.
  • भविष्यातील किंमत, पुरवठा, गरजा, अपेक्षा, इत्यादी.
  • संबंधित वस्तूंची किंमत.
  • संभाव्य खरेदीदारांची संख्या.

Additional Information

• मागणी वक्रात बदल होण्यास कारणीभूत घटक:
  • जेव्हा मागणी वक्र बदलतो, तेव्हा तो प्रत्येक किंमत बिंदूवर खरेदी केलेली रक्कम बदलतो.
  • उदाहरणार्थ, जेव्हा उत्पन्न वाढते, तेव्हा लोक त्यांना आवश्यक असलेल्या सर्व गोष्टी अधिक खरेदी करू शकतात.
  • अल्प कालावधीत, किंमत समान राहील आणि विक्रीचे प्रमाण वाढेल.

वरीलपैकी सर्व हे योग्य उत्तर आहे. 

Key Points

• विविध कार्यगटांद्वारे केलेला दारिद्र्याचा अंदाज: 
  • लकडावाला कार्यगट (1993):
    • या कार्यगटाने 30 दिवसांचा संदर्भ कालावधी वापरला.
    • दारिद्र्याच्या मोजणीसाठी कॅलरी उपभोग निकषाचा वापर केला.
    • ग्रामीण भागासाठी दरडोई प्रतिदिन 2400 कॅलरी उपभोग (ग्रामीण भागातील लोक जास्त शारीरिक काम करत असल्याने) आणि शहरी भागासाठी दरडोई प्रतिदिन 2100 कॅलरी उपभोग असा निकष स्वीकारला.
    • राष्ट्रीय लेखा सांख्यिकी वर आधारित दारिद्र्याची मोजणी केली. 
  • तेंडुलकर कार्यगट (2005):
    • दारिद्र्य रेषा मोजण्यासाठी कॅलरी निकषाचा वापर सोडून देण्याची शिफारस केली.
    • अवकाशिकतः (प्रदेशात) आणि तात्पुरत्या (वेळभर) महागाईसाठी किंमतीच्या समायोजनामध्ये समस्या होत्या.
    • या तज्ञगटाने मिश्र संदर्भ कालावधीचा वापर केला, येथे मिश्र संदर्भ कालावधी म्हणजे लोकांना 2 विविध संदर्भ कालावधीचा उपयोग केला होता. 
    • लोकांना विचारण्यात आले की, त्यांनी गेल्या 30 दिवसांत अन्नपदार्थांमध्ये काय खाल्ले. 
    • 365 दिवसांचा संदर्भ कालावधी गैर-खाद्य पदार्थांसाठी वापरला गेला.
  • सक्सेना कार्यगट (2009):
    • या कार्यगटाने ग्रामीण कुटुंबाची गुण-आधारित क्रमवारी काढून टाकण्याची शिफारस केली.
    • याद्वारे स्वयंचलित समावेश आणि स्वयंचलित बहिष्काराची प्रसिद्ध पद्धत देण्यात आली. 
    • या कार्यगटाने असे म्हटले की भारतात गरीबांची संख्या 50 % इतकी जास्त आहे. 

Important Points

• दारिद्र्य मोजणी:
  • ​भारतात राष्ट्रीय स्तरावरील दारिद्र्याचे प्रमाण मोजण्यासाठी दारिद्र्य रेषा या संकल्पनेचा उपयोग केला जातो. 'दारिद्र्य रेषा' उपभोग खर्चाच्या आधारावर निर्धारित केली जाते. जर एखाद्या कुटुंबाचे उत्पन्न किंवा उपभोग दिलेल्या किमान पातळीपेक्षा कमी असेल, तर त्या कुटुंबाला दारिद्र्यरेषेखालील (BPL) म्हटले जाते.​
  • दारिद्र्यरेषेची गणना आता नीति आयोगाद्वारे (भारताच्या पूर्वीच्या नियोजन आयोगाचा उत्तराधिकारी) राष्ट्रीय नमूना सर्वेक्षण कार्यालयाद्वारे (NSSO) गोळा केलेल्या माहितीच्या आधारे दारिद्र्यरेषेच्या गणनेद्वारे केली जाते.