पेशी रचना MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Cell Structure - मोफत PDF डाउनलोड करा

याचे योग्य उत्तर म्हणजे ऊतींच्या पेशींची रचना सारखीच असते.

स्पष्टीकरण:

पेशी :  पेशी  हे सर्व ज्ञात सजीवांचे मूलभूत संरचनात्मक, कार्यक्षम आणि जैविक एकक आहे.

• पेशींचे वेगवेगळे आकार  असतात.
• पेशींचा आकार आणि आकार वेगवेगळ्या सजीवांमध्ये वेगवेगळा असू शकतो.
• काही पेशींमध्ये न्युक्लियस(युकारियोटिक पेशी)असतात, तर दुस-या पेशींमध्ये परिभाषित न्युक्लियस(प्रोकॅरियोटिक पेशी)नसतात.

ऊती : ऊती हा विशिष्ट कार्य करणाऱ्या अशाच पेशींचा समूह  आहे. या ऊतींमुळे अवयव आणि नंतर अवयव प्रणाली बनली

⇒ वरील विधानांमधील योग्य पर्याय आहे -  ऊतींच्या पेशींची रचना सारखीच असते.

योग्य उत्तर रायबोझोम्स आहे.

 Key Points

• सजीव सजीवांचा बनलेला असतो अनेक पेशींपासून.
• पेशी हे शरीराचे मूलभूत कार्यात्मक एकक आहे जे स्वतंत्र पुनरुत्पादनास सक्षम आहे.
• पेशी ही आदिकेंद्रकी पेशी किंवा दृश्यकेंद्रकी पेशी असू शकते.
• आदिकेंद्रकी पेशी मध्ये सुस्पष्ट केंद्रक पटलाने बांधलेले केंद्रक आणि अवयव नाहीत.
  • एका जिवाणू पेशी ही आदिकेंद्रकी पेशी आहे.
• एका दृश्यकेंद्रकी पेशी मध्ये सुस्पष्ट केंद्रक आणि पटलाने बांधलेले पेशी अवयव असतात.
  • मानवांमध्ये दृश्यकेंद्रकी पेशी असतात.
• म्हणून रायबोझोम्स दृश्यकेंद्रकी आणि आदिकेंद्रकीदोन्ही पेशींमध्ये आढळतात.
• पेशी अवयव हे उप-पेशी रचना आहेत ज्यांचे वैशिष्ट्यपूर्ण रुपशास्त्रीय स्वरूप आणि विशिष्ट कार्ये असतात.
• तंतुकणिका, रायबोझोम्स, लवके, ER, गॉल्गी बॉडी, इ.

 Additional Information

• केंद्रक
  • ​केंद्रक हे पेशीतील एक प्रमुख अवयव आहे.
  • ते दुप्पट स्तरीय पटलाने वेढलेले असते जे केंद्रक आवरण म्हणून ओळखले जाते.
  • केंद्रक आवरण केंद्रकाला सायटोप्लाझमपासून वेगळे करते.
  • केंद्रकात गुणसूत्रे असतात, जी DNA पासून बनलेली असतात.
  • केंद्रक अर्ध-घन पदार्थाने भरलेले असते जे न्यूक्लियोप्लाझम म्हणून ओळखले जाते.
• पेशी अवयव
  • ​एका पेशी अवयव ही उप-पेशी रचना आहे जी पेशीमध्ये विशिष्ट कार्य करते.
  • अवयव हे शरीरातील अवयवांसारखेच आहेत.
• पेशीपटल
  • ​पेशीपटल, जे प्लाझ्मा पटल म्हणूनही ओळखले जाते, हे अर्धपारगम्य अडथळा आहे जे पेशीच्या आतील भागाला बाहेरील वातावरणापासून वेगळे करते.
  • ते लिपिड द्विस्तरापासून बनलेले असते, जे फॉस्फोलिपिड्सचे दुहेरी स्तर आहे.
  • पेशीपटल पेशीमध्ये काय प्रवेश करते आणि काय बाहेर पडते हे नियंत्रित करण्यासाठी जबाबदार आहे.

• पेशी सिद्धांत, जीवशास्त्रातील एक मूलभूत तत्व आहे. जो सजीवाचे मूलभूत एकक असलेल्या पेशींचे गुणधर्म आणि कार्यांचे स्पष्टीकरण देतो.
• जर्मन वनस्पतीशास्त्रज्ञ मॅथियास श्लायडेन आणि जर्मन शरीरशास्त्रज्ञ थिओडोर श्वान यांना 1839 मध्ये पेशी सिद्धांत मांडण्याचे श्रेय दिले जाते. त्यांच्या कार्याने हे सिद्ध झाले की, सर्व सजीव प्राणी पेशींपासून बनलेले असतात आणि पेशी हे सजीवाचे मूलभूत एकक आहे.
• पेशी सिद्धांताचे मुख्य मुद्दे:
  • सर्व सजीव प्राणी एक किंवा अधिक पेशींपासून बनलेले असतात.
  • पेशी हे सजीवाचे मूलभूत रचनात्मक आणि कार्यात्मक एकक आहे.
  • सर्व पेशी या पूर्वीच्या पेशींपासून पेशी विभाजनाद्वारे निर्माण होतात.

• कारणमीमांसा: सिंगर आणि निकोल्सन, 1972 मध्ये पेशीपटलाच्या द्रव मोज़ेक प्रारूपाचा प्रस्ताव मांडण्यासाठी ओळखले जातात. हे प्रारूप पेशीपटलाचे वर्णन एक लवचिक थर म्हणून करते, जे लिपिड अणूंपासून बनलेले असते. ज्यामध्ये मोठे प्रथिन अणू असतात, जे चॅनेल म्हणून काम करतात, ज्याद्वारे इतर अणू पेशीत प्रवेश करतात आणि बाहेर पडतात.

• कारणमीमांसा: जर्मन वैद्य रुडॉल्फ व्हर्चॉ यांनी "ओमनीस सेल्युला ई सेल्युला," म्हणजेच "सर्व पेशी पूर्वीच्या पेशींपासून निर्माण होतात" ही संकल्पना जोडून पेशी सिद्धांतात योगदान दिले. त्यांच्या कार्यावर भर दिला गेला की, रोग हे पेशी पातळीवरील बदलांमुळे होतात.

• कारणमीमांसा: रॉबर्टसन युनिट पटल प्रारूपावरील त्यांच्या कार्यासाठी ओळखले जातात, ज्यांनी असे प्रस्तावित केले होते की, पेशीपटल हा पृष्ठभागावर प्रथिनांसह लिपिडचा एक द्विस्तर आहे. तथापि, त्यांनी पेशी सिद्धांताच्या निर्मितीत योगदान दिले नव्हते.

• दिलेल्या पर्यायांपैकी, श्लायडेन आणि श्वान यांना पेशी सिद्धांताच्या निर्मितीचे श्रेय दिले जाते, जो आधुनिक जीवशास्त्राचा पाया आहे. त्यांच्या योगदानाने सर्व सजीवांमधील पेशींच्या रचना आणि कार्याच्या आपल्या समजुतीचा पाया घातला.

योग्य उत्तर पर्याय 4 आहे.

Key Points 

• श्रमाचे विभाजन युनिकेल्युलर जीवांमध्ये तसेच बहुपेशीय जीवांमध्ये देखील होऊ शकते.
• एककोशिकीय जीवांमध्ये, ऑर्गेनेल्स विशेष कार्य करतात, जे श्रम विभागणीचे एक प्रकार आहे.
• बहुपेशीय जीवांमध्ये, वेगवेगळ्या पेशी, ऊती आणि अवयवांची विशेष कार्ये असतात, ज्यामुळे श्रमांचे विभाजन उच्च पातळीवर होते.
• हे विशेषीकरण कार्यक्षमता वाढवते आणि जीवांना जटिल कार्ये करण्यास अनुमती देते.
• उदाहरणांमध्ये सिग्नल ट्रान्समिशनसाठी तंत्रिका पेशी आणि बहुकोशिकीय जीवांमध्ये हालचालीसाठी स्नायू पेशी यासारख्या विशिष्ट पेशींचा समावेश होतो.

Additional Information 

• एकपेशीय जीव
  • उदाहरणांमध्ये जीवाणू, अमिबा आणि यीस्ट यांचा समावेश होतो.
  • हे जीव सर्व जीवन प्रक्रिया एकाच पेशीमध्ये पार पाडतात.
• बहुपेशीय जीव
  • उदाहरणांमध्ये वनस्पती, प्राणी आणि बुरशी यांचा समावेश होतो.
  • या जीवांमध्ये विशिष्ट पेशी असतात ज्या विविध कार्ये करतात, जीवाचे संपूर्ण अस्तित्व आणि कार्यक्षमतेत योगदान देतात.
• सेल स्पेशलायझेशन
  • स्पेशलायझेशन पेशींना विशिष्ट कार्ये करण्यासाठी अधिक कार्यक्षम बनण्यास अनुमती देते.
  • उदाहरणांमध्ये ऑक्सिजन वाहतुकीसाठी खास लाल रक्तपेशी आणि रोगप्रतिकारक प्रतिसादासाठी खास पांढऱ्या रक्त पेशी यांचा समावेश होतो.

योग्य उत्तर तंतुकणिका आहे.

 Key Points

• तंतुकणिकाला पेशीचे ऊर्जानिर्मिती केंद्र म्हणतात कारण ते कोशिकेच्या एडेनोसिन ट्रायफॉस्फेट (ATP) पुरवठ्याचा बहुतांश भाग निर्माण करतात, ज्याचा वापर रासायनिक ऊर्जेच्या स्त्रोता म्हणून केला जातो.
• ते जवळजवळ सर्व दृश्यकेंद्रकी पेशींमध्ये, वनस्पती आणि प्राण्यांसह, सायटोप्लाझममध्ये आढळणारे दुहेरी-पडदेबद्ध अवयव आहेत.
• तंतुकणिकाचे स्वतःचे DNA असते, जे मातृवंशीय वारशाने मिळते आणि त्यांच्या कार्यासाठी आवश्यक असलेले काही प्रथिने आणि विकरे तयार करण्यासाठी वापरले जाते.
• ते पेशी श्वसनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात, एक प्रक्रिया जी पोषक तत्वांपासून जैवरासायनिक ऊर्जा एटीपीमध्ये रूपांतरित करते.
• तंतुकणिका सिग्नलिंग, पेशी विभेदन, पेशी मृत्यू आणि पेशी चक्र आणि पेशी वाढीच्या नियंत्रणासारख्या इतर प्रक्रियांमध्ये देखील सहभागी असतात.

 Additional Information

• तंतुकणिकाची रचना:
  • तंतुकणिकामध्ये दोन पडदे असतात: एक बाह्य पडदा आणि एक अत्यंत गुंफित अंतर्गत पडदा.
  • अंतर्गत पडद्याच्या गुंफांना क्रिस्टे म्हणतात, जे एटीपी उत्पादनासाठी पृष्ठभागाचे क्षेत्र वाढवतात.
• ऊर्जा उत्पादनापलीकडे कार्ये:
  • तंतुकणिका पेशीच्या चयापचय क्रियेचे नियमन करण्यास मदत करतात.
  • ते काही स्टेरॉइड आणि युरिया चक्राच्या संश्लेषणात सहभागी असतात.
• एपोप्टोसिसमधील भूमिका:
  • ते प्रोग्राम केलेल्या पेशी मृत्यू (एपोप्टोसिस) मध्ये एक प्रमुख भूमिका बजावतात, जी खराब किंवा अनावश्यक पेशी काढून टाकण्यासाठी आवश्यक आहे.
• आनुवंशिक रोग:
  • मायटोकॉन्ड्रियल DNA तील उत्परिवर्तनामुळे विविध आनुवंशिक विकार होऊ शकतात, जे बहुतेकदा स्नायू आणि स्नायू प्रणालीला प्रभावित करतात.
• उत्क्रांतीमूलक उत्पत्ती:
  • एंडोसिम्बायोटिक सिद्धांत सूचित करतो की तंतुकणिका एक प्राचीन दृश्यकेंद्रकी पेशी आणि एक आदिकेंद्रकी यांच्यातील सहजीवी संबंधातून निर्माण झाले.

स्पष्टीकरणः

• रायबोसोम्स पेशीद्रव्यामध्ये उपस्थित असलेल्या कणीदार रचनेच्या जालिकेवर चिटकलेले असतात.
• ते प्रथम 1953 मध्ये जॉर्ज पलाडे यांनी इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शकाखाली दाट कण म्हणून पाहिले.
• '' प्रथिने संश्लेषण '' साठी रायबोसोम हे एक क्षेत्र आहे म्हणून त्यांना पेशीची 'प्रथिने फॅक्टरी' देखील म्हणतात.
• दोन प्रकारचे रायबोसोम्स आहेत

1. युकेरियोटिक रायबोसोम्स - 80s - युकेरियोटिक पेशींच्या पेशीद्रव्यामध्ये असतात.
2. प्रोकारियोटिक रायबोसोम्स - 70s - पेशीद्रव्यामध्ये तसेच प्रोकारियोटिक पेशींच्या पेशी आवरणाशी संबंधित असतात.

Important Points

• रायबोसोमच्या संरचनेची रचनाः
• ते राइबोन्यूक्लिक आम्ल (आरएनए) आणि प्रथिने यांचे बनलेले आहेत.

Additional Information

• प्रकाशसंश्लेषण: ही प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे हिरव्या वनस्पती आणि काही इतर जीव कार्बन डाय ऑक्साईड आणि पाण्यातील पोषक द्रव्यांचे संश्लेषण करण्यासाठी सूर्यप्रकाशाचा वापर करतात. या प्रक्रियेमध्ये क्लोरोफिल, कार्बन डाय ऑक्साईड, पाणी, सूर्यप्रकाश आणि ऑक्सिजन सोडा.
• साइटोप्लाझममध्ये फॅटी आम्लाचे संश्लेषण होते.

संकल्पना:

एंडोसिम्बायोसिसचा सिद्धांत

• सहजीवन संबंध, जिथे एक जीव दुसऱ्याच्या आत राहतो, त्याला एंडोसिम्बायोसिस म्हणतात.

• मायटोकॉन्ड्रिया आणि क्लोरोप्लास्ट गुंतलेल्या प्रोकेरिओट्सपासून उत्क्रांत झाल्याचे सिद्धांत मांडतो.

• एका मोठ्या एनारोबिक जीवाणूने एरोबिक प्रोकेरियोटला वेढले, ज्याने नंतर यजमानाशी एंडोसिम्बायोटिक संबंध तयार केले, हळूहळू माइटोकॉन्ड्रिअनमध्ये विकसित झाले.

• असे मानले जाते की क्लोरोप्लास्टची उत्पत्ती सायनोबॅक्टेरियल एंडोसिम्बियंटपासून झाली आहे.

स्पष्टीकरण:

प्रोकेरियोटिक पेशी, माइटोकॉन्ड्रिया आणि क्लोरोप्लास्टमधील समानता:

• मायटोकॉन्ड्रिया आणि क्लोरोप्लास्ट हे प्रोकेरियोटिक पेशींसारखेच आकाराचे असतात.

• माइटोकॉन्ड्रिया आणि प्रोकेरियोटिक पेशी दोघांचा स्वतःचा गोलाकार डीएनए असतो.

• जीवाणू, माइटोकॉन्ड्रिया आणि क्लोरोप्लास्टच्या राइबोसोममध्ये 70S प्रकारचा राइबोसोम असतो.

• बायनरी फिशनने भागते.

योग्य उत्तर सेल्यूलोज हे आहे.

• वनस्पतीच्या पेशीभित्ती प्रामुख्याने सेल्यूलोजच्या बनलेल्या असतात.

• सेल्यूलोज हे पृथ्वीवरील सर्वात विपुल स्थूलरेणू आहे.
  • सेल्यूलोज तंतू शेकडो ग्लूकोज रेणूंचे लांब, रेखीय बहुवारिके असतात.
  • हे तंतू सुमारे 40 च्या बंडलमध्ये एकत्रित होतात, ज्यास मायक्रोफायब्रिल्स म्हणतात.

• कर्बोदके हे फळे, धान्ये, भाज्या आणि दुधाच्या उत्पादनांमध्ये आढळणारे साखर, स्टार्च आणि तंतू आहेत.
  • कर्बोदके म्हणजे एक जीवरेणू आहे ज्यात कार्बन (C), हायड्रोजन (H) आणि ऑक्सिजन (O) अणूंचा समावेश आहे. 
• लिपिड हे एक प्रकारचे रेणू असतात ज्यात हायड्रोकार्बन्स असतात आणि सजीव पेशींच्या संरचना आणि कार्य यांचे मुख्य भाग बनवतात.
  • लिपिड एक जीवरेणू आहे जो अध्रुवी द्रावकामध्ये विद्रव्य आहे. 
• लिपोप्रोटीन एक जैवरासायनिक असेंब्ली आहे ज्यांचे प्राथमिक कार्य रक्तातील प्लाझ्मा किंवा इतर बाह्य द्रव्यांप्रमाणे पाण्यात मेदयुक्त रेणू म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या हायड्रोफोबिक लिपिडची वाहतूक करणे आहे.
  • यामध्ये ट्रायग्लिसेराइड आणि कोलेस्टेरॉल केंद्रक आहे, ज्याभोवती फॉस्फोलिपिड बाह्य कवच आहे, ज्यात हायड्रोफिलिक भाग सभोवतालच्या पाण्याच्या बाहेरील दिशेने आणि लिपिड केंद्रकाच्या दिशेने अंतर्मुख असलेल्या लिपोफिलिक भागांसह असते.

योग्य उत्तर लिसोसोम हे आहे.

Key Points

• ​लिसोसोम:
  • लायसोसोम्स हे युकेरियोटिक प्राण्यांच्या पेशींमध्ये आढळणारे एक महत्त्वाचे सेल ऑर्गेनेल आहेत.
  • त्यांच्या विलक्षण कार्यामुळे, त्यांना सेलच्या "आत्मघाती पिशव्या" म्हणून देखील ओळखले जाते.
  • लायसोसोम्स अवांछित पदार्थांवर प्रक्रिया करून आणि सेलच्या बाहेरून आणि पेशीमधील कचरा घटक अशा दोन्ही गोष्टींवर प्रक्रिया करून सेलच्या कचरा-काढून टाकणारी रचना म्हणून काम करतात.
  • परंतु काहीवेळा, पाचक विकरे स्वतःच लाइसोसोमचे नुकसान करू शकतात आणि यामुळे पेशी मरतात.
  • याला ऑटोलिसिस असे म्हणतात, जेथे “ऑटो” म्हणजे “स्व” आणि “लिसिस” म्हणजे “पेशीच्या पडद्याच्या नाशामुळे पेशीचे विघटन” असे आहे.

Additional Information

• पेरोक्सिसोम:
  • हे एक सूक्ष्म जीव आहे.
  • वनस्पतीमध्ये ते प्रकाशीय श्वसनामध्ये मदत करते.
  • पेरोक्साइड चयापचय संबंधित प्राण्यांमध्ये संबंधित आहे.
• ग्लायऑक्सोम्स: हे विशेष प्रकारचे पेरोक्सिसोम्स आहेत जे वनस्पती आणि काही बुरशींमध्ये आढळतात.
• पॉलीसोम: अनेक राइबोसोम एकाचवेळी पॉलीपेप्टाइडच्या अनेक प्रती तयार करण्यासाठी एकाच mRNAशी संलग्न होऊ शकतात.
  • अशा राइबोसोमच्या तारांना पॉलिसोम असे म्हणतात.

योग्य उत्तर म्हणजे सेल्युलोज .

• एपिडर्मिस क्लोनली संबंधित पेशींचा संरक्षक बाह्य थर आहे जो वनस्पतींच्या सर्व अवयवांना व्यापतो.
• हे सेल्युलोज, हेमिसेलुलोज आणि पेक्टिनपासून बनलेले आहे.

• वनस्पती मध्ये सेल भिंत कार्ये:
  • सेलच्या वाढीच्या दिशेचे नियमन आणि नियंत्रण करते.
  • सामर्थ्य, स्ट्रक्चरल समर्थन प्रदान करणे आणि सेलचा आकार राखणे .
  • हे लहान रेणूंचे मुक्तपणे हलविण्याच्या प्रवेशास समर्थन देते.

• सेल झिल्ली वनस्पतींसह सर्व जीवांमध्ये असते.
  • हे प्लाझ्मा पडदा म्हणून देखील ओळखले जाते.
  • लिपिड आणि प्रथिने बनलेली ही अर्ध-पारगम्य झिल्ली आहे .

स्पष्टीकरणः

• रायबोझोम्स हे प्रथिनांचा कारखाना म्हणून ओळखले जातात. कारण ते प्रथिन संश्लेषणाचे मुख्य ठिकाण आहेत. रायबोझोम्स अंगकाचा घटक असलेल्या RNAच्या  रेणूला रायबोसोमल RNA म्हणतात.
• रायबोझोम्स  हे रायबोन्यूक्लिक आम्ले आणि प्रथिने यांपासून बनलेले असतात .
• हे दोन उप-एककांपासून बनलेले आहेत-
  • मोठे उप-एकक - पॉलिपेप्टाइड साखळी तयार करण्यासाठी अमिनो आम्लांना जाऊन मिळतात.
  • छोटे उप-एकक - RNA वाचतात.

म्हणून, प्रत्येक उप-एकक एक किंवा अधिक रायबोसोमल RNA आणि रायबोसोमल प्रथिने यांनी  बनलेला असतो.

स्पष्टीकरण:

• पेशी हे जीवनाचे रचनात्मक आणि कार्यात्मक एकक आहे.
• पेशींचा आकार आणि आकार त्यांच्या कार्यासह वेगळा असतो, उदाहरणार्थ, मायकोप्लामास, सर्वात लहान पेशींची लांबी केवळ 0.3 μm मीटर असते तर जीवाणू 3 ते 5 μm मीटर असतो.
• मानवी लाल रक्तपेशी व्यास सुमारे 7.0 μm आहेत
• ऑस्टिओसाइट्स, हाडांच्या पेशी सर्वात जास्त काळ पेशी असतात.
• मानवी शरीरातील सर्वात मोठी पेशी म्हणजे स्त्री पुनरूत्पादन पेशी म्हणजेच ओव्हम, तसेच, दिलेल्या पर्यायांनुसार न्यूरॉन योग्य उत्तर मानले जाईल.
• मज्जातंतू पेशी किंवा न्यूरॉन्स हे शरीराच्या सर्वात लांब पेशी असतात

​

• मानवामधील सर्वात मोठी शरीर पेशी म्हणजे स्त्री पुनरुत्पादन पेशी - अंडाशय परंतु येथे ते पर्यायांमध्ये दिलेले नाही, म्हणून पर्यायांनुसार न्यूरॉन्स योग्य मानले जाते कारण ती शरीराचा सर्वात लांब पेशी आहे.

योग्य उत्तर मायटोकॉन्ड्रिया आणि प्लास्टीड्स आहे.

• दोन्ही माइटोकॉन्ड्रिया आणि क्लोरोप्लास्टमध्ये त्यांचे स्वतःचे डीएनए आणि राइबोसोम असतात.
  Additional Information
• दोन्ही वनस्पती पेशी आणि प्राणी पेशींमध्ये मायटोकॉन्ड्रिया असते. त्याचे स्वतःचे डीएनए आहे आणि एन्झाईम्सच्या संश्लेषणात आणि उर्जेच्या निर्मितीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
• माइटोकॉन्ड्रिया हे झिल्ली-बद्ध सेल ऑर्गेनेल्स (माइटोकॉन्ड्रिअन, एकवचन) आहेत जे सेलच्या जैवरासायनिक अभिक्रियांना शक्ती देण्यासाठी आवश्यक असलेली बहुतेक रासायनिक ऊर्जा निर्माण करतात.
  • मायटोकॉन्ड्रियाद्वारे उत्पादित केलेली रासायनिक ऊर्जा अॅडेनोसिन ट्रायफॉस्फेट (ATP) नावाच्या लहान रेणूमध्ये साठवली जाते.
• क्लोरोप्लास्ट हे वनस्पती सेल ऑर्गेनेल्स आहेत जे प्रकाश संश्लेषण प्रक्रियेद्वारे प्रकाश उर्जेला तुलनेने स्थिर रासायनिक उर्जेमध्ये रूपांतरित करतात.
  • असे केल्याने ते पृथ्वीवरील जीवन टिकवून ठेवतात. क्लोरोप्लास्ट हे वनस्पती सेल ऑर्गेनेल्स आहेत जे प्रकाश संश्लेषण प्रक्रियेद्वारे प्रकाश उर्जेला तुलनेने स्थिर रासायनिक उर्जेमध्ये रूपांतरित करतात.

स्पष्टीकरण:

पेशी हे सर्व सजीवांचे मूलभूत संरचनात्मक आणि कार्यात्मक एकक आहे. अँटोन व्हॅन लीउवेनहोक यांनी 1674 मध्ये पहिला जिवंत पेशी शोधला.

• प्रत्येक पेशीच्या आत एक दाट पटल-बद्ध रचना असते ज्याला केंद्रक म्हणतात.
• केंद्रक हा पेशीमधील सर्वात मोठे अंगक आहे ज्यामध्ये दोऱ्यासारखी रचना असते ज्याला गुणसूत्र म्हणतात ज्यावर जनुक (DNA) असतात.
• जनुक हे आनुवंशिकतेचे मूलभूत भौतिक आणि कार्यात्मक एकक आहे. जनुक DNA पासून तयार झालेले असतात.
• केंद्रक ही मध्यवर्ती भागात असलेली गोल अनियमित रचना आहे.
• रायबोसोम हा केंद्रकाचा भाग नाही. ते पेशीद्रावामध्ये तरंगताना किंवा अंतर्जालिकेशी जोडलेले आढळतात.

​

योग्य उत्तर पर्याय 3 म्हणजेच डीऑक्सीरिबोन्यूक्लिक ॲसिड आहे. 

Key Points

• DNA चे पूर्ण स्वरूप डीऑक्सीरिबोन्यूक्लिक ॲसिड आहे.
• DNA अनुवांशिक सामग्रीचा वाहक आहे. ATGC अनुक्रमांची मालिका म्हणून उपस्थित असलेल्या आणि हेलिकल रचनेने परिपूर्ण असलेल्या गुणसुत्राला सुसंगतपणे DNA म्हणतात.
• पुनरुत्पादनादरम्यान गुणसूत्र अनुक्रमांची यादृच्छिक पुनर्रचना किंवा "पुनर्संयोजन" करून प्रजातींमध्ये उत्परिवर्तन सुरू करण्यासाठी देखील DNA जबाबदार आहे.
• 1953 मध्ये डॉ जेम्स वॉटसन आणि डॉ फ्रान्सिस क्रिक यांनी DNA रेणूच्या क्ष-किरण स्फटिकशास्त्राद्वारे रोझलिंड फ्रँकलिन यांच्या मदतीने DNA ची रचना दिली होती.
• DNA हा मानव प्राणी, जीवाणू इत्यादींमध्ये अनुवांशिक वाहक आहे.