Music Exponents MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Music Exponents - मोफत PDF डाउनलोड करा
Last updated on Jun 16, 2025
Latest Music Exponents MCQ Objective Questions
Music Exponents Question 1:
1957 मध्ये खालीलपैकी कोणत्या भारतीय तबला वादकाला ऑस्करसाठी नामांकन मिळाले होते?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 1 Detailed Solution
पंडित चतुर लाल हे योग्य उत्तर आहे.
Key Points
- पंडित चतुर लाल हे एक अग्रणी तबलावादक होते, ज्यांनी 1950 च्या दशकात पाश्चात्य प्रेक्षकांना तबल्याची ओळख करून दिली होती.
- 1957 मध्ये "अ चेअरी टेल" या कॅनेडियन लघुपटातील कार्यासाठी त्यांना ऑस्करसाठी नामांकन मिळाले होते.
- भारतीय शास्त्रीय संगीत आणि पाश्चात्य प्रेक्षकांमधील दरी कमी करण्यासाठी त्यांनी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण योगदानाबद्दल त्यांना स्मरले जाते.
Additional Information
- पंडित चतुर लाल यांचे भारतीय शास्त्रीय संगीतातील योगदान आणि तबल्यावरील त्यांचे अभूतपूर्व कार्य आजही जगभरातील संगीत वर्तुळात साजरे केले जाते.
- 1957 मध्ये ऑस्करसाठी त्यांच्या नामांकनामुळे 20 व्या शतकात भारतीय संगीतकारांची आंतरराष्ट्रीय ओळख अधोरेखित झाली होती.
- भारतीय शास्त्रीय तालवादनाच्या क्षेत्रात ते एक प्रभावशाली व्यक्तिमत्व राहिले आहेत.
Music Exponents Question 2:
ती कर्नाटकातील एक दिग्गज गायिका होती ज्यांनी युरोप, उत्तर अमेरिका आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेत गायन केले. ती कोण होती?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 2 Detailed Solution
योग्य उत्तर मदुराई शण्मुकवदिवू सुब्बुलक्ष्मी आहे.
Key Points
- एम.एस. सुब्बुलक्ष्मी भारतातील एक प्रसिद्ध कार्नाटिक गायिका होत्या, ज्या त्यांच्या अद्भुत गायन कलेसाठी ओळखल्या जात होत्या.
- 1966 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या सर्वसाधारण सभेत कामगिरी करणार्या त्या पहिल्या भारतीय संगीतकार होत्या.
- सुब्बुलक्ष्मींनी युरोप आणि उत्तर अमेरिकातील विविध प्रतिष्ठित ठिकाणी गायन केले, ज्यामुळे जगभरात भारतीय शास्त्रीय संगीताचे प्रचार झाला.
- त्यांना अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले, ज्यात 1998 मध्ये भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार भारत रत्न देखील समाविष्ट आहे.
- एम.एस. सुब्बुलक्ष्मी विविध सामाजिक कारणांसाठी त्यांच्या परोपकारी कार्यासाठी देखील ओळखल्या जात होत्या.
Additional Information
- कार्नाटिक संगीत: भारताच्या दक्षिण भागातील एक शास्त्रीय संगीत प्रकार, ज्याला त्याच्या गुंतागुंतीच्या लय आणि सुरीच्या रचनांसाठी ओळखले जाते.
- भारत रत्न: भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार, कला, साहित्य, सार्वजनिक सेवा आणि इतर क्षेत्रांतील असाधारण सेवेसाठी प्रदान केला जातो.
- संयुक्त राष्ट्रांची सर्वसाधारण सभा: संयुक्त राष्ट्रांच्या सहा प्रमुख संस्थांपैकी एक, जिथे सर्व सदस्य राष्ट्रांना समान प्रतिनिधित्व आहे आणि जागतिक मुद्द्यांवर चर्चा केली जाते.
- परोपकार: इतरांचे कल्याण वाढवण्याचा कृत्य, सामान्यतः धर्मादाय कारणांना पैसे, संसाधने किंवा वेळाचे उदार दान करून.
- वारसा: भारतीय शास्त्रीय संगीतावर एम.एस. सुब्बुलक्ष्मींचा प्रभाव आजही साजरा केला जातो आणि ती संगीताच्या जगात एक प्रतिष्ठित व्यक्तिमत्त्व राहिली आहे.
Music Exponents Question 3:
चिट्टी बाबू हे एक सुप्रसिद्ध ___________ आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 3 Detailed Solution
योग्य उत्तर वीणा वादक आहे.
Key Points
- चित्ती बाबू हे भारतातील एक प्रसिद्ध वीणा वादक होते जे त्यांच्या अद्भुत कौशल्यासाठी आणि कर्नाटक संगीतातील योगदानासाठी ओळखले जात होते.
- त्यांचा जन्म 1927 मध्ये झाला आणि त्यांनी लहान वयातच संगीताच्या क्षेत्रात प्रवास सुरू केला.
- चित्ती बाबू त्यांच्या नवीन तंत्रांसाठी आणि अनोख्या शैलीसाठी ओळखले जात होते, ज्यामुळे पारंपारिक वीणा वादनात आधुनिक स्पर्श आला.
- त्यांनी भारतात आणि परदेशात मोठ्या प्रमाणात कामगिरी केली आणि त्यांच्या संगीताच्या कौशल्यासाठी अनेक प्रशंसा आणि पुरस्कार मिळवले.
- संगीतातील चित्ती बाबूंच्या योगदानाने कर्नाटक संगीत आणि वीणा यांच्या जगात अमिट छाप सोडली आहे.
Additional Information
- वीणा:
- वीणा हे एक पारंपारिक भारतीय तंतुवाद्य आहे जे मुख्यतः कर्नाटक आणि हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीतात वापरले जाते.
- याचे एक मोठे प्रतिध्वनीत शरीर आणि एक लांब मान आहे, सामान्यतः जाकीच्या लाकडापासून बनवलेले असते.
- वीणा वाजवण्यासाठी तंतूंना प्लेक्ट्रम (ज्याला मिजराब म्हणतात) ने पकडले जाते आणि वेगवेगळे स्वर निर्माण करण्यासाठी तंतूंना फ्रेटवर दाबले जाते.
- वीण्याचे अनेक प्रकार आहेत, ज्यात सरस्वती वीणा, रुद्र वीणा आणि विचित्र वीणा यांचा समावेश आहे, प्रत्येक वेगळ्या रचने आणि आवाजाने.
- कर्नाटक संगीत:
- कर्नाटक संगीत ही संगीताची एक पद्धत आहे जी सामान्यतः भारताच्या दक्षिण भागाशी संबंधित आहे.
- हे भारतीय शास्त्रीय संगीताचे दोन मुख्य उप-प्रकारांपैकी एक आहे, दुसरे हिंदुस्तानी संगीत आहे.
- कर्नाटक संगीत त्याच्या जटिल लयबद्ध नमुन्यांसाठी (ताल) आणि गुंतागुंतीच्या मेलोडिक रचनांसाठी (राग) ओळखले जाते.
- हे गायनाच्या कामगिरीवर जोर देते, जरी वाद्य कामगिरी देखील खूप माननीय आहे.
- प्रसिद्ध वीणा वादक:
- चित्ती बाबू व्यतिरिक्त, इतर प्रसिद्ध वीणा वादकांमध्ये ई. गायत्री, डॉ. एस. बालचंदर आणि वीणा जयंती कुमारेष यांचा समावेश आहे.
- या संगीतकारांनी भारतात आणि जागतिक पातळीवर वीणा संगीताच्या लोकप्रियतेत आणि विकासात मोठे योगदान दिले आहे.
- मान्यता:
- भारतीय शास्त्रीय संगीतातील योगदानासाठी चित्ती बाबूंना संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार आणि पद्मश्री सारखे अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कार मिळाले.
- त्यांची वारसा नवीन पिढीच्या संगीतकारांना आणि वीणा उत्साहींना प्रेरणा देत राहिली आहे.
Music Exponents Question 4:
भारतातील कोणत्या संगीतज्ञ आणि सतार वादकाने नॅशनल ऑर्केस्ट्रा ऑफ इंडियाची स्थापना केली?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 4 Detailed Solution
बरोबर उत्तर रवी शंकर आहे.
Key Points
- रवी शंकर हे एक प्रसिद्ध भारतीय सतार वादक आणि संगीतकार होते ज्यांना आंतरराष्ट्रीय प्रसिद्धी मिळाली.
- त्यांनी 1952 मध्ये नॅशनल ऑर्केस्ट्रा ऑफ इंडियाची स्थापना केली, ज्याला वाद्यवृंद म्हणून ओळखले जाते.
- रविशंकर यांनी पाश्चात्य जगात भारतीय शास्त्रीय संगीत लोकप्रिय करण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले, त्यांनी बीटल्सच्या जॉर्ज हॅरिसनसह अनेक प्रसिद्ध कलाकारांसोबत काम केले.
- संगीतातील योगदानासाठी त्यांना 1999 मध्ये भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार, भारतरत्न प्रदान करण्यात आला.
Additional Information
- सतार
- सतार हे भारतीय शास्त्रीय संगीतात वापरले जाणारे एक तंतुवाद्य आहे. त्याच्या तंतू आणि भोपळ्याच्या प्रतिध्वनीमुळे ते समृद्ध आणि जटिल ध्वनीसाठी ओळखले जाते.
- सतारचा वापर हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत, चित्रपट संगीत आणि लोकप्रिय संगीत यासारख्या भारतीय संगीताच्या अनेक प्रकारांमध्ये करण्यात आला आहे.
- नॅशनल ऑर्केस्ट्रा ऑफ इंडिया (वाद्य वृंद)
- 1952 मध्ये रविशंकर यांनी स्थापन केलेल्या या ऑर्केस्ट्राचा उद्देश भारतीय शास्त्रीय वाद्यांचे पाश्चात्य वाद्यवृंद तंत्रांशी मिश्रण करणे हा होता.
- भारतीय पारंपारिक संगीताचे प्रतिनिधित्व करणारे सिम्फोनिक ऑर्केस्ट्रा तयार करण्याचा हा पहिला प्रयत्न होता.
- संगीतातील योगदान
- रवी शंकर यांनी अनेक पाश्चात्य संगीतकारांसोबत काम केले, ज्यामुळे सतार आणि भारतीय शास्त्रीय संगीत जागतिक प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचले.
- त्यांनी मोठ्या संगीत महोत्सवांमध्ये कला सादर केली, ज्यात मॉन्टेरी पॉप महोत्सव आणि वुडस्टॉकचा समावेश आहे.
- त्यांनी रिचर्ड अॅटेनबरो यांनी दिग्दर्शित केलेल्या "गांधी" या चित्रपटाचे संगीत देखील रचले.
Music Exponents Question 5:
खालीलपैकी कोण प्रसिद्ध सितारवादक आहेत/होते?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 5 Detailed Solution
योग्य उत्तर रविशंकर आहे.
Key Points
- रविशंकर हे भारतीय सतारवादक आणि हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताचे संगीतकार होते.
- 20 व्या शतकाच्या उत्तरार्धात ते सितारचे सर्वोत्कृष्ट समर्थक होते आणि त्यांनी जगभरातील अनेक संगीतकारांना प्रभावित केले.
- रविशंकर यांनी द बीटल्सच्या जॉर्ज हॅरिसनसह अनेक आंतरराष्ट्रीय कलाकारांसोबत सहकार्य केले, ज्यांनी भारतीय शास्त्रीय संगीताला पश्चिमेमध्ये लोकप्रिय करण्यात मदत केली.
- त्यांना त्यांच्या संपूर्ण कारकिर्दीत अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले, ज्यात 1999 मध्ये भारतरत्न हा भारताचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे.
Additional Information
- सतार
- सितार हे मुख्यतः हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीतात वापरले जाणारे तंतुवाद्य आहे.
- हे नाव पर्शियन शब्द 'सेहतर' वरून आले आहे, ज्याचा अर्थ "तीन तार" आहे, जरी आधुनिक सितारमध्ये सामान्यतः सात तार असतात.
- सितारला वीस मेटल फ्रेट आणि सहा किंवा सात मुख्य तार असलेली लांब मान असते.
- हे त्याच्या विशिष्ट आवाजासाठी ओळखले जाते आणि भारतीय शास्त्रीय संगीत तसेच फ्यूजन संगीत आणि चित्रपटाच्या स्कोअरमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते.
- हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीत
- हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीत हे भारतीय शास्त्रीय संगीताच्या दोन मुख्य प्रकारांपैकी एक आहे, दुसरे म्हणजे कर्नाटक संगीत.
- याचा उगम वैदिक विधी मंत्रांमध्ये झाला आणि शतकानुशतके विकसित होऊन राग आणि तालांच्या समृद्ध श्रेणीचा समावेश झाला.
- हा संगीत प्रकार प्रामुख्याने स्वर-केंद्रित आहे, परंतु सितार, सरोद आणि तबला यांसारख्या वाद्य परंपरा देखील महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
- हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताच्या उल्लेखनीय प्रवर्तकांमध्ये पंडित रविशंकर, उस्ताद झाकीर हुसेन आणि पंडित भीमसेन जोशी यांचा समावेश होतो.
- जॉर्ज हॅरिसन
- जॉर्ज हॅरिसन हे इंग्रजी संगीतकार, गायक-गीतकार आणि बीटल्सचे प्रमुख गिटार वादक होते.
- भारतीय शास्त्रीय संगीताचा त्यांच्यावर खूप प्रभाव होता आणि त्यांनी बीटल्सच्या संगीतात त्यातील घटक समाविष्ट केले.
- जॉर्ज हॅरिसन हे रविशंकर यांचे विद्यार्थी होते आणि त्यांनी "नॉर्वेजियन वुड" आणि "विदइन यू विदाउट यू" यासह अनेक बीटल्स ट्रॅकवर सितार वाजवली.
- रविशंकर यांच्या सहवासामुळे भारतीय शास्त्रीय संगीताची जागतिक श्रोत्यांना ओळख करून देण्यात मदत झाली.
- भारतरत्न
- भारतरत्न हा भारतीय प्रजासत्ताकाचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे.
- याची स्थापना 1954 मध्ये करण्यात आली होती आणि वंश, व्यवसाय, स्थान किंवा लिंग असा भेद न करता सर्वोच्च क्रमाच्या अपवादात्मक सेवा/कार्यप्रदर्शनासाठी हा पुरस्कार दिला जातो.
- शास्त्रज्ञ, कलाकार आणि राजकारण्यांसह विविध प्रतिष्ठित व्यक्तींना हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला आहे.
- भारतीय शास्त्रीय संगीतातील योगदानाबद्दल रविशंकर यांना 1999 मध्ये भारतरत्न पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
Top Music Exponents MCQ Objective Questions
अब्दुल करीम खान हे हिंदुस्थानी संगीताच्या कोणत्या विद्यालयाचे प्रवर्तक होते?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर किराणा घराणे आहे.
Key Points
- अब्दुल करीम खान हे शास्त्रीय संगीताच्या किराणा घराण्याचे संस्थापक होते.
- किराणा घराणा हे सर्वात प्रमुख भारतीय शास्त्रीय ख्याल घराण्यांपैकी एक आहे आणि ते मुख्यतः नोटांच्या परिपूर्ण स्वरांशी संबंधित आहे.
- घराणा शैली पुढे विकसित झाली आणि 19व्या शतकाच्या उत्तरार्धात / 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीस अब्दुल करीम खान आणि अब्दुल वाहिद खान या संगीतकारांनी आधुनिक भारतीय शास्त्रीय संगीतातील एक महत्त्वाची शैली म्हणून स्थापित केली.
- या संगीत शाळेचे नाव किराना किंवा कैराना, उत्तर प्रदेशातील शामली जिल्ह्यातील एक शहर आणि तहसील येथून आले आहे.
Additional Information
घराणा | संस्थापक | शेरा | घातांक |
---|---|---|---|
ग्वाल्हेर घराणा | उस्ताद हसू खान, उस्ताद हद्दू खान, उस्ताद नथू खान |
ख्याल गायकी (गायन) शैलींमध्ये ही सर्वात जुनी आहे. या गायनशैलीचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यातील सुस्पष्टता आणि साधेपणा. |
बाळ कृष्ण बैचल करंजीकर, विष्णू दिगंबर पलुस्कर, पंडित ओंकारनाथ ठाकूर, वीणा सहस्रबुद्धे आणि मालिनी राजूरकर |
बनारस घराणा | पं गोपाल मिश्रा |
बनारस आणि गया येथील ठुमरी गायकांनी ओळखल्या जाणार्या ख्याल गायनाच्या उत्कृष्ट शैलीमुळे बनारस घराणे विकसित झाले. |
राजन मिश्रा, साजन मिश्रा, गिरिजा देवी, आणि इतर. |
आग्रा घराणा | हाजी सुजान खान, उस्ताद घग्गे खुदा बक्श | आग्रा घराणे आवाजात ताकद आणि सखोलता विकसित करण्याला खूप महत्त्व देते जेणेकरून नोट्स शक्तिशाली आणि प्रतिध्वनी असतील. | फैय्याज खान, लताफत हुसेन खान आणि दिनकर काकिनी. |
किराणा घराणा | अब्दुल करीम खान आणि अब्दुल वाहिद खान | या संगीत शाळेचे नाव किराना किंवा कैराना, उत्तर प्रदेशातील शामली जिल्ह्यातील एक शहर आणि तहसील येथून आले आहे. | हिराभाई बडोदेकर, बेगम अख्तर, भीमसेन जोशी, गंगूबाई हनगल, आणि प्रभा अत्रे. |
पटियाला घराणा | उस्ताद फतेह अली खान आणि उस्ताद अली बक्श | पटियाला घराणे हे दिल्ली घराण्याचे एक शाखा म्हणून ओळखले जाते. पटियाला घराण्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे लयबद्ध खेळ आणि लयकारी यांनी बोल, विशेषत: बोल-तान्सचा मुबलक वापर. | बडे गुलाम अली खान, अजॉय चक्रवर्ती, रझा अली खान, बेगम अख्तर, निर्मला डेनी, नैना देवी, परवीन सुलताना आणि इतर. |
दिल्ली घराणा | उस्ताद मम्मन खान | दिल्ली घराण्याचे प्रतिनिधित्व तनरस खान आणि शब्बू खान यांनी केले. दिल्ली घराण्याचे ठळक वैशिष्ठ्य म्हणजे आनंददायी विस्तार आणि उत्कृष्ट रचना. | चांद खान, नसीर अहमद खान, उस्मान खान, इक्बाल अहमद खान आणि कृष्णा बिश्त. |
मेवाती घराणा | घग्गे नजीर खान. | मेवाती घराणे रागाचा मूड बनवण्याच्या टिपांमधून विकसित करण्याला महत्त्व देते आणि त्याची शैली भाव प्रधान आहे. मजकुराच्या अर्थालाही ते तितकेच महत्त्व देते. | पंडित जसराज, मोती राम, मणिराम, संजीव अभ्यंकर, आणि इतर. |
खालीलपैकी कोणाला भारतीय शास्त्रीय संगीतात 'सरोद सम्राट' म्हणून ओळखले जाते?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर अमजद अली खान आहे.
Key Points
- उस्ताद अमजद अली खान-
- सरोद वादनाच्या क्षेत्रातील एक प्रतिष्ठित उस्ताद, उस्ताद अमजद अली खान हे "सरोद सम्राट" म्हणून प्रसिद्ध आहेत.
- ते त्यांच्या कुटुंबातील सहाव्या पिढीतील सरोद वादक आहेत.
- ते त्यांचे वडील हाफिज अली खान यांच्याकडून शिकले, जे 1947 मध्ये स्वातंत्र्य मिळेपर्यंत ग्वाल्हेरमधील दरबारी संगीतकार होते.
- 2001 मध्ये त्यांना भारताचा दुसरा-सर्वोच्च नागरी सन्मान पद्मविभूषणने सन्मानित करण्यात आले.
- सरोद हे नाव पर्शियन 'सरोद' वरून आले आहे, ज्याचा अर्थ 'मेलडी' आहे, जो त्याच्या अधिक मधुर स्वराला सूचित करतो.
Additional Information
वाद्य | भारतातील प्रसिद्ध वादक |
तबला |
|
व्हायोलिन |
|
वीणा |
|
खालीलपैकी कोणती संगीतकार आणि त्यांची वाद्यांची जोडी अयोग्य आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर पं. राम नारायण - सरोद आहे. Key Points
- पंडित राम नारायण, एक भारतीय संगीतकार, एकल संगीत वाद्य म्हणून सारंगीला लोकप्रिय करण्यासाठी त्यांच्या योगदानासाठी प्रसिद्ध आहेत.
- ते एक हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीतकार आहेत जे त्वचेने झाकलेल्या रेझोनेटरसह वाकलेले सारंगी वाजवण्याच्या कौशल्यासाठी ओळखले जातात.
- 1927 मध्ये राजस्थानमधील अंबर गावात जन्मलेल्या, त्यांनी एकल शास्त्रीय वाद्य म्हणून सारंगीचा दर्जा उंचावण्यात मोलाची भूमिका बजावली.
- पंडित राम नारायण यांच्या प्रयत्नांमुळे शास्त्रीय संगीताच्या जगात एकल सादरीकरणासाठी सारंगीची क्षमता ओळखली गेली.
Additional Information
वाद्य | संबंधित व्यक्तिमत्व |
---|---|
संतूर | पं. शिवकुमार शर्मा, भजन सोपोरी |
सरोद | अमजद अली खान, शरण राणी, अली अकबर खान, बुद्धदेव दासगुप्ता |
सतार | पं. रविशंकर, अनुष्का शंकर, मुश्ताक अली खान, उस्ताद विलायत खान |
सारंगी | शकूर खान, पं. राम नारायण, उस्ताद बिंदा खान |
वीणा | झिया मोहिउद्दीन डागर, इमानी शंकर शास्त्री |
व्हायोलिन | एम. एस. गोपालकृष्णन, एम. चंद्रशेखर, एन. राजम |
गिटार | ब्रजभूषण काबरा |
मँडोलिन | यू श्रीनिवास |
शहनाई | उस्ताद बिस्मिल्ला खान, अली अहमद हुसेन |
बासरी | हरिप्रसाद चौरसिया, पन्नालाल घोष |
तबला | झाकीर हुसेन, अल्लाह राखा खान, पं. कृष्ण महाराज |
मृंदगम | के.व्ही.प्रसाद, एस.व्ही. राजाराव, पालघाट मणी अय्यर |
कांजरा | पुद्दुकोटी दक्षिणमूर्ती पिल्लई |
घटम | टी.एच. विनायकराम, ई.एम. सुब्रमण्यम |
पखवाज | तोताराम शर्मा, पं. अयोध्या प्रसाद, गोपाल दास |
चुकीची जोडी ओळखा.
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFउस्ताद विलायत खान – सरोद हे बरोबर उत्तर आहे.
Key Points:
- उस्ताद विलायत खान हे प्रख्यात सतार वादक होते.
- त्यांचा जन्म 28 ऑगस्ट 1928 रोजी पूर्व बंगालमधील गौरीपूर येथे झाला, आताचा बांग्लादेश.
- त्यांनी डाव्या हाताने सतार वाजवण्याचे नवीन तंत्र शोधून काढले ज्यात दीर्घकाळ सातत्य टिकते.
- भारतीय संगीत समृद्ध करणारे अनेक राग त्यांनी शोधून काढले.
- मोगुबाई कुर्डीकर (15 जुलै 1904 - 10 फेब्रुवारी 2001) जयपूर-अत्रौली घराण्याच्या प्रसिद्ध भारतीय शास्त्रीय गायिका होत्या.
Additional Informationमहत्त्वाची वाद्ये आणि संबंधित व्यक्ती:
वाद्ये | संबंधित व्यक्ती |
संतूर | पं. शिवकुमार शर्मा, भजन सोपोरी |
सरोद | अमजद अली खान, शरण राणी, अली अकबर खान, बुद्धदेव दासगुप्ता |
सतार | पं. रविशंकर, अनुष्का शंकर, मुश्ताक अली खान, उस्ताद विलायत खान |
सारंगी | शकूर खान, पं. राम नारायण, उस्ताद बिंदा खान |
वीणा | झिया मोहिउद्दीन डागर, इमानी शंकर शास्त्री |
व्हायोलिन | एम एस गोपालकृष्णन, एम चंद्रशेखर |
गिटार | ब्रजभूषण काबरा |
मँडोलिन | यू श्रीनिवास |
शहनाई | उस्ताद बिस्मिल्ला खान, अली अहमद हुसेन |
बासरी | हरिप्रसाद चौरसिया, पन्नालाल घोष |
तबला | झाकीर हुसेन, अल्लाह राखा खान, पं. कृष्ण महाराज |
मृदंगम | के.व्ही.प्रसाद, एस.व्ही. राजाराव, पालघाट मणी अय्यर |
कांजरा | पुद्दुकोटी दक्षिणमूर्ती पिल्लई |
घटम | टी.एच.. विनायकराम, ई.एम. सुब्रमण्यम |
पखवाज | तोताराम शर्मा, पं. अयोध्या प्रसाद, गोपाल दास |
संगीतकार शिवमणी कोणत्या वाद्याशी संबंधित आहेत?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर ढोलकी आहे.
Key Points
- शिवमणी ढोलकी नावाने ओळखले जाणारे शिवमणी हे भारतातील एक प्रसिद्ध तालवादक आहेत. ते ढोलकी, ऑक्टोबन, दर्बुका, उदुकाई, घटम आणि कांजिरा यासह अनेक वाद्ये वाजवतात.
- त्यांच्या कारकिर्दीत, त्यांनी 2008 आणि 2010 मधील IPL चॅम्पियनशिपसह विविध टप्प्यांमध्ये आणि विविध प्रकारच्या कार्यक्रमांमध्ये काम केले आहे.
- ते ए. आर. रहमान सारख्या प्रमुख संगीतकारांशी संबंधित असून त्यांनी चित्रपट उद्योगातील विविध रचनांसाठी सादरीकरण केले आहे.
Additional Information
- वाद्यांसह प्रसिद्ध संगीतकारांची यादी:
- संतूर: पं शिवकुमार शर्मा
- सरोद: अल्लाउद्दीन खान, अमजद अली खान
- सतार: पं रविशंकर, बुधादित्य मुखर्जी
- सूरबहार : अन्नपूर्णा देवी, सज्जाद हुसेन
- वीणा: असद अली खान, झिया मोईनुद्दीन खान.
खालीलपैकी कोणते संगीतकार आणि त्यांची वाद्ये अयोग्य आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर के. वैद्यनाथन – सतार आहे. Key Points
- कुन्नाकुडी वैद्यनाथन हे भारतीय शास्त्रीय संगीत व्हायोलिन वादक आणि संगीतकार होते.
- पंडित राम नारायण हे हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीतकार आहेत जे वाद्य, सारंगी वाजवतात.
- उस्ताद विलायत खान हे भारतीय शास्त्रीय सितार वादक होते.
- उस्ताद बिस्मिल्ला खान शहनाई वाजवत असत.
- त्यामुळे के वैद्यनाथन - संगीतकारांच्या सतार जोड्या आणि त्यांची वाद्ये अयोग्य आहेत.
Additional Information
- उस्ताद बिस्मिल्ला खान (1916 - 2006) (खरे नाव कमरुद्दीन खान), हे शहनाई लोकप्रिय करण्याचे श्रेय दिलेले भारतीय संगीतकार होते.
- त्यांना अनेक पुरस्कारांनी गौरविण्यात आले यासह:
- 1961 मध्ये पद्मश्री
- 1968 मध्ये पद्मभूषण
- 1980 मध्ये पद्मविभूषण
- 2001 मध्ये भारतरत्न डॉ
- आग्रा घराण्याचे उस्ताद विलायत हुसेन खान यांनी प्राण पिया या टोपण नावाने अनेक रागांमध्ये बंदिश रचल्या.
- उस्ताद विलायत हुसेन खान यांचा जन्म 1895 मध्ये झाला.
- विलायत खान यांनी त्यांचे वडील नाथन खान यांच्याकडून हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताचे प्रारंभिक प्रशिक्षण घेतले.
- पंडित राम नारायण
- तो एक हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीतकार आहे जो वाद्य वाजवतो, सारंगी.
- सारंगीला एकल शास्त्रीय वाद्य म्हणून लोकप्रिय करण्याचे श्रेय त्यांना जाते.
- त्यांचा जन्म 1927 मध्ये राजस्थानमधील अंबर गावात झाला.
हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताच्या प्रवर्तक, गंगूबाई हंगल या _________ घराण्याच्या हिंदुस्थानी ख्याल कुटुंबातील प्रख्यात गायिका होत्या.
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर किराणा आहे.
Key Points
- भारतीय गायिका गंगूबाई हंगल यांनी हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताच्या ख्याल शैलीत विशेष प्राविण्य मिळवले.
- त्या मूळच्या कर्नाटकच्या आहेत आणि त्यांच्या गुंजत आवाजासाठी प्रसिद्ध होत्या.
- हंगल हे किराणा घराण्याचे सदस्य होते.
Additional Information
- पटियाला:
- जयपूर दरबारचे सारंगी वादक मियां कल्लू यांनी 19व्या शतकाच्या मध्यभागी आणि शेवटी कुठेतरी घराण्याची स्थापना केली.
- आग्रा:
- नौहर बानी ही हिंदुस्थानी शास्त्रीय गायन संगीताची शाळा आग्रा घराण्याचे पूर्वज आहे.
- ग्वाल्हेर:
- भारतीय शास्त्रीय संगीतातील सर्वात जुने ख्याल घराणे म्हणजे ग्वाल्हेर घराणे.
- मुघल सम्राट अकबराच्या राजवटीने ग्वाल्हेर घराण्याच्या आरोहणाची सुरुवात झाली.
अब्दुल करीम खान आणि अब्दुल वाहिद खान हे ______ घराण्याचे संस्थापक होते.
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर किराणा आहे.
Key Points
- किराणा घराणा हे हिंदुस्थानातील सर्वात विपुल ख्याल घराण्यापैकी एक आहे.
- या संगीत शाळेचे नाव उत्तर प्रदेशातील शामली प्रदेशातील किराणा किंवा कैराना येथून आले आहे, जे उस्ताद अब्दुल करीम खान आणि उस्ताद अब्दुल वाहिद खान यांसारख्या दिग्गजांचे मूळ गाव आहे ज्यांनी या घराण्याची स्थापना केली.
- किराणा शैली प्रामुख्याने स्वरा किंवा वैयक्तिक नोट्स, विशेषत: अचूक ट्यूनिंग आणि नोट अभिव्यक्तीशी संबंधित आहे.
- रागाच्या वैयक्तिक नोट्सना किराणा गायकीमध्ये क्षैतिज वाढ करण्यास सक्षम संगीताचे स्वायत्त डोमेन मानले जाते, केवळ स्केलमध्ये यादृच्छिक स्थान नाही.
- टीप किंवा स्वरा स्वराच्या दृष्टीने हे सर्वोत्कृष्ट मानले जाते
- किराणा शैलीचा मुख्य भर म्हणजे स्वरा, म्हणजे अचूक ट्यूनिंग आणि नोट अभिव्यक्ती.
- धृपद गाण्याच्या चार शाळा किंवा वाणी होत्या.
Additional Information
घराणा | मूळ | प्रसिद्ध संगीतकार | गायन शैली |
---|---|---|---|
जयपूर-अत्रौली | जयपूर, राजस्थान | मल्लिकार्जुन मन्सूर, किशोरी आमोणकर, उल्हास कशाळकर,अल्लादिया खान | जटिल ताल नमुने आणि सरगम सुधारणेवर भर देऊन लयकारी-भिमुख |
ग्वाल्हेर | ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश | तानसेन, कुमार गंधर्व, भीमसेन जोशी | धृपदावर आधारित, अचूक स्वर आणि मायक्रोटोनचा वापर यावर भर |
आग्रा | आग्रा, उत्तर प्रदेश | फैयाज खान, खादिम हुसेन खान, सिद्धेश्वरी देवी | ख्याल-आधारित, गीतात्मक अभिव्यक्ती आणि गुंतागुंतीच्या अलंकारावर भर |
खालीलपैकी कोण संतूर या वाद्याशी संबंधित आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर पंडित शिवकुमार शर्मा हे आहे.
Key Points
- पंडित शिवकुमार शर्मा हे भारतीय प्रसिद्ध शास्त्रीय संगीतकार होते, ज्यांनी संतूर हे वाद्य वाजवून आंतरराष्ट्रीय कीर्ती मिळवली.
- संतूर हा समलंब चौकोनाच्या आकाराचे अघातित डुलसिमर आहे जे बहुतेक वेळा अक्रोडाच्या लाकडापासून बनविले जाते आणि त्याला 72 तारा असतात, ज्यावर दोन नाजूकपणे कोरलेल्या लाकडी मालेट्सने आघात केला जातो.
- संतूर हे मूलत: काश्मीर खोर्यात उगम पावलेले लोक वाद्य आहे आणि पंडित शिवकुमार शर्मा यांच्या अथक प्रयत्नांमुळे आणि प्रतिभेमुळे याला शास्त्रीय वाद्याचा दर्जा मिळाला.
- पंडित शिवकुमार शर्मा यांनी आपल्या परिश्रम, जिद्द आणि प्रतिभेने संतूरला जागतिक स्तरावर नाव मिळवून दिले.
Additional Information
पंडित रविशंकर प्रसाद | भारतीय सितारवादक आणि संगीतकार |
पंडित हरिप्रसाद चौरसिया | भारतीय संगीत दिग्दर्शक आणि शास्त्रीय बासरीवादक |
पंडित जसराज | भारतीय शास्त्रीय गायक, मेवाती घराण्याशी संबंधित |
सुंदरम बालचंदर हे खालीलपैकी कोणत्या वाद्याचे प्रमुख वादक आहेत?
Answer (Detailed Solution Below)
Music Exponents Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर वीणा हे आहे.
Key Points
- सुंदरम बालचंदर हे भारतीय वीणा वादक आणि चित्रपट निर्माते होते
- बालचंदर यांना 1982 मध्ये पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते.
- 1948 मध्ये त्यांनी एन कनवर हा चित्रपट दिग्दर्शित केला. 1954 मध्ये त्यांनी अंधा नालचे दिग्दर्शन केले.
Additional Information
- विविध वाद्य वादनातील काही प्रसिद्ध कलाकार
- बासरी - हरीप्रसाद चौरसिया, पन्नालाल घोष, टी. आर. महालिंगम
- सनई - उस्ताद बिस्मिल्ला खान, अली अहमद हुसेन, कृष्ण राम चौधरी.
- संतूर - पंडित शिवकुमार शर्मा, पंडित उल्हास बापट, पंडित तरुण भट्टाचार्य
- सरोद - अल्लाउद्दीन खान, अमजद अली खान (सरोद सम्राट म्हणून ओळखले जाते), अली अकबर खान
- मृदंगम - पालघाट मणि अय्यर, पुदुकोट्टाई दक्षिणामूर्ती पिल्लई, उमायलपुरम के. शिवरामन