निम्नलिखितेषु किं प्रामाणिकसामग्रीरूपेण न स्वीक्रियते -

This question was previously asked in
CTET Paper 2 Maths & Science 12th Jan 2022 (English-Hindi-Sanskrit)
View all CTET Papers >
  1. समाचारपत्रात् व्यंग्यचित्रम्
  2. पत्रिकायाम् समाचारपत्रम्
  3. प्रसिद्धलेखकस्य लघुकथा
  4. पाठ्यपुस्तकलेखकेन जलवायुपरिवर्तने लिखितः लेखः

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : पाठ्यपुस्तकलेखकेन जलवायुपरिवर्तने लिखितः लेखः
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
75.3 K Users
10 Questions 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्नानुवाद - निम्नलिखित में से किसे प्रामाणिक सामग्री के रूप में स्वीकार नहीं करते हैं ?

स्पष्टीकरण - दिये गये विकल्पों में पाठ्यपुस्तक लेखक द्वारा जलवायु परिवर्तन पर लिखित लेख को प्रामाणिक सामग्री नहीं माना जा सकता। इस पाठ्यपुस्तक को एक लेखक द्वारा लिखा गया है। जिसे प्रमाणिक मानना उचित नहीं है। जब तक वह विश्वसनीय न हो अथवा सत्यापित न की गयी हो। लेखक द्वारा अपने मनोविनोद के लिए उस पाठ्यपुस्तक को लिखा जा सकता है अथवा वह उसके अनुभव हो सकते हैं।

  • शिक्षण प्रक्रिया के लिए लिखित रूप में वैसे तो अनेक सामग्रियाँ हैं, जिसके अन्तर्गत पुस्तक-पुस्तिका, पत्रिका, समााचरपत्र, उपन्यास, किसी संस्था की सूची आदि अनेक सामग्रियाँ हैं।
  • परन्तु पाठ्यपुस्तक के लेखक की पाठ्यपुस्तक को प्रामाणिक सामग्री नहीं माना जा सकता।
  • पाठ्यपुस्तक का निर्माण उद्देश्यों के अनुरूप किया जाता है, जिससे निर्धारित उद्देश्यों की प्राप्ति की जा सके।
  • जो लेखक के अनेक शोध आदि का परिणाम होती है। साथ ही पुस्तक में प्रमाणिक सूचना को दिया जाता है, जिससे छात्रों को उस विषय का सही ज्ञान हो।
  • एक पाठ्य-पुस्तक कई विद्वानों के योगदान द्वारा तैयार की जाती है।
  • जिसके द्वारा वह पाठकों को प्रमाणिक जानकारी प्रदान करती है।
  • जिसके लिए वह अनेक सन्दर्भों का प्रयोग करता है। 
    • लेकिन प्रस्तुत सन्दर्भ में पाठ्यपुस्तक के लेखक द्वारा जलवायु परिवर्तन पर लिखित लेख को प्रमाणिक नहीं माना जा सकता।
    • यहाँ लेखक की पाठ्यपुस्तक को समझना आवश्यक है। जहाँ पाठ्यपुस्तक की नहीं अपितु लेखक की चर्चा है, जिसे प्रमाणिक नहीं माना जा सकता।
       

अतः कहा जा सकता है कि दिये गये विकल्पों में पाठ्यपुस्तक लेखक द्वारा जलवायु परिवर्तन पर लिखित लेख को प्रामाणिक सामग्री नहीं माना जा सकता। (अन्य विकल्पों को प्रमाणिक सामग्री के रूप में स्वीकार किया जा सकता है।)

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti app teen patti noble teen patti teen patti master app teen patti real