EVS मधील अध्यापन-अध्यायन प्रक्रियेसाठी रचनात्मक दृष्टिकोनाविषयी खालीलपैकी कोणते विधान/विधाने योग्य आहे/आहेत?

I. विद्यार्थी प्रामुख्याने अशा गटांमध्ये काम करतात जेथे अध्यायन आणि अध्यापन परस्परसंवादी आणि गतिशील आहे

II. उपक्रम वादविवाद, बौद्धिक सहभाग आणि निष्कर्ष काढण्यावर आधारित असतात.

रचनात्मक वर्गात, विद्यार्थी प्रामुख्याने अशा गटांमध्ये काम करतात जेथे अध्यायन  आणि ज्ञान परस्परसंवादी आणि गतिशील आहे. ज्या पारंपारिक वर्गात विद्यार्थी एकटे काम करतात, तिथे ते सापडत नाही. अशा परिस्थितीत वारंवार सराव करून अध्यायन केले जाते आणि विद्यार्थी मुख्यत: पाठ्यपुस्तकावर अवलंबून असतात. परंतु रचनात्मक वर्गात विद्यार्थी प्रयोग करतात आणि काही प्रकल्पांची कामे करतात. ते वैयक्तिकरित्या काम सुरू करतात परंतु परिणामांवर चर्चा करण्यासाठी गटात एकत्र येतात. शाळेच्या बागेत किंवा संग्रहालयात काहीतरी पाहण्यासाठी ते वर्गाबाहेर ही जातात. निरीक्षण नोंदवल्यानंतर ते त्यांची वैयक्तिक निरीक्षणे घेऊन येतात ज्यावर ते गटात चर्चा करतात. समूह चर्चा खूप महत्त्वाची भूमिका बजावते. वादविवाद, बौद्धिक सहभाग आणि निष्कर्ष काढण्यावर हे उपक्रम आधारित आहेत.

• जर एखाद्याने रचनात्मक वर्गाचे निरीक्षण केले तर त्याला खालील गोष्टी दिसतील.
• विद्यार्थी अध्यायनात सक्रीय असतात.
• पर्यावरण लोकशाही आहे.
• हे उपक्रम संवादात्मक आणि विद्यार्थीकेंद्रित आहेत.
• शिक्षक अध्यायनाची एक प्रक्रिया सुलभ करतात ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना जबाबदार सदस्य म्हणून सक्रियपणे कार्य करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.
• विद्यार्थ्यांनी दिलेले मत, विचार स्वीकारले जातात आणि त्यांचा सन्मान केला जातो.
• विद्यार्थी स्वत:च्या अनुभवातून अर्थ काढतात.
• प्रक्रिया उत्पादनाइतकीच महत्वाची आहे
• अध्यापनवर नाही तर अध्यायनवर भर दिला जातो.

म्हणून अध्यापन-अध्यायन प्रक्रियेच्या रचनात्मक दृष्टिकोनाविषयीची दोन्ही विधाने योग्य आहेत.