भाषाशिक्षणे अधिगमसामग्र्याः (Learning material) अतिमुख्या समस्या अस्ति-

This question was previously asked in
CTET Dec 2018 Paper 2 Maths & Science (L - I/II: Hindi/English/Sanskrit)
View all CTET Papers >
  1. अल्पसमये अधिकविषयस्य उपलब्धिः 
  2. अधिगमसामग्र्याः कठिनबिन्दूनाम् उपरि उचितविवरणम्
  3. पाठं प्रति विद्यार्थिनां श्रद्धावर्धनम्
  4. अध्यापने अध्यापकस्य न्यूनश्रमेण कार्यसिद्धिः 

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : अधिगमसामग्र्याः कठिनबिन्दूनाम् उपरि उचितविवरणम्
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
74.3 K Users
10 Questions 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्न का हिन्दी अनुवाद - भाषा शिक्षण में अधिगम सामग्री से संबन्धित अत्यन्त प्रमुख समस्या है - 

स्पष्टीकरण - 

अधिगम सामग्री - एक शिक्षक द्वारा कक्षा अनुदेश को बढ़ाने के लिए उपयोग किया जाता है। इसके अन्तर्गत वीडियो, डी मॉडल आदि अधिगम सामग्री हो सकते हैं। आज के युग में, पारंपरिक कक्षा शिक्षण को ऑनलाइन शिक्षण में स्थानांतरित कर दिया गया है और इसलिए, डिजिटल उपकरणों का उपयोग शिक्षण सहायक के रूप में किया जाता है।
छात्रों की आयु और शिक्षा स्तर के आधार पर, विभिन्न प्रकार के शिक्षण सहायक सामग्री होते हैं:
1) कौशल-आधारित शिक्षण सहायक सामग्री:
  • कौशल-आधारित शिक्षा वह है जहाँ हम छात्रों को संचार कौशल, महत्वपूर्ण सोच, समस्या-समाधान आदि जैसे विभिन्न कौशल सिखाते हैं।
  • यह न केवल हमें एक छात्र को पढ़ाने की अनुमति देता है कि हम उस अभ्यास में सही उत्तर कैसे प्राप्त करें, जो हम उपयोग करते हैं, बल्कि यह छात्रों को हर उदाहरण में सही उत्तर प्राप्त करने में मदद करता है, जिसमें वे समान कौशल देखते हैं।
2) ऑडियो भाषाई शिक्षण सामग्री:
  • ऑडियो-भाषिक विधि, विदेशी भाषाओं को पढ़ाने में प्रयोग की जाने वाली विधि है।
  • यह भाषा निर्देश पर लागू होता है, और अक्सर भाषा प्रयोगशाला के संदर्भ में, इसका मतलब है कि प्रशिक्षक एक वाक्य का सही मॉडल पेश करेगा और छात्रों को इसे दोहराना होगा।
  • यह बुनियादी कौशल विकसित करता है यानी सुनना, बोलना, पढ़ना और लिखना। यह छात्रों के आत्मविश्वास और संचार कौशल को भी विकसित करता है।
Important Points
भाषा शिक्षण में अधिगम सामग्री से संबन्धित समस्या - 
  • समय अधिक व्यय होता है।
  • प्रत्येक विषय-वस्तु से सम्बंधित अधिगम सामग्री की न्यूनता।
  • अधिगम सामग्रियों की न्यूनता।
  • अधिगम सामग्री द्वारा कठिन बिन्दुओं पर उचित विवरण की कमी सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण समस्या है।

अतः स्पष्ट है कि भाषा शिक्षण में अधिगम सामग्री से संबन्धित अत्यन्त प्रमुख समस्या है - अधिगम सामग्री द्वारा कठिन बिन्दुओं पर उचित विवरण की कमी सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण समस्या है।

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti refer earn teen patti palace teen patti master 2023 teen patti real money app all teen patti